Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

F. A. BROCKHAUS

betekenis & definitie

Duitse uitgeversfirma te Leipzig, in 1805 gesticht door Friedrich Arnold Brockhaus (Dortmund 4 Mei 1772-Leipzig 20 Aug. 1823). In 1805 opende hij te Amsterdam een boekhandel en reeds in 1808 had hij het eigendomsrecht van het in 1796 begonnen, doch niet voltooide Konversations- Lexikon gekocht.

In 1811 verplaatste hij zijn zaak naar Altenburg, in 1817 naar Leipzig, waar hij ook een eigen drukkerij oprichtte. Er kwam bij hem een reeks belangrijke werken van de pers.Na zijn overlijden werd de zaak voortgezet door zijn beide zoons, Friedrich (1800-1865) en Heinrich (1804-1874). De firma breidde zich tot 1849 onder het bestuur der beide broeders en daarna onder dat van Heinrich alleen aanmerkelijk uit. Het Konversations-Lexikon was inmiddels bij herhaling uitgegeven en gevolgd door andere dergelijke werken (z encyclopaedie).

Na de dood van Heinrich werd de firma door zijn twee zoons Eduard (1829-1914) en Rudolf (1838-1898) voortgezet, totdat dezen zich in 1895 uit de zaken terugtrokken. In 1881 werd Albert (1855-1921), de oudste zoon van Eduard, deelgenoot in de zaak en van 1889- 1905 was Rudolf Jr (1864), de oudste zoon van Rudolf, medefirmant. Zowel in Duitse als in internationale vakkringen trad Albert op de voorgrond.

Ook nu bleef de uitgave van het Konversations-Lexikon, waarvan in de jaren 19281935 de 15de dr. in 20 dln verscheen, de belangrijkste werkzaamheid der firma. Naast deze „Grosse Brockhaus” verschenen ook verschillende kleinere encyclopaedieën. Ook bezorgde de firma de uitgave van talrijke populair-wetenschappelijke werken en van vele reisbeschrijvingen.

Behalve uitgeverij telt de zaak nog vele afdelingen, o.a. boekhandel, export-boekhandel en commissiehandel, antiquariaat enz.

Na 1905 werd de firma geleid door Albert en zijn broer Fritz (1874), sedert 1921, na de dood van Albert, zijn Fritz en Alberts zoon Hans (1888, firmant sinds 1914), eigenaars van de firma. Een groot deel van de installaties der fa Brockhaus te Leipzig is in Wereldoorlog II verwoest.

Lit.: H. E. Brockhaus, Fr. Am.

Br. (Leipzig I872-8I, 3 dln).

< >