Frans communist (Dijon 2 Jan. 1788 - St Louis 8 Nov. 1856), was aanvankelijk advocaat en begon zijn politieke loopbaan als bestuurder van het genootschap der Carbonari en van andere geheime revolutionnaire republikeinse organisaties voor en na de vestiging van de Juli-monarchie. Hij werd in 1831 door de kiezers van zijn vaderstad, in het dep.
Côte d’Or, afgevaardigd naar het Parlement, waar hij zitting nam aan de uiterste linkerzijde. Nu liet hij zijn Histoire de la révolution de 1830 het licht zien (Paris 1832) en stichtte te Parijs het radicale Zondagsblad Le Populaire, het oppositieblad bij uitnemendheid tegen de regering van koning Lodewijk Philips. Wegens een opstel in die courant werd hij in Apr. 1834 tot een tweejarige gevangenisstraf veroordeeld, waaraan hij ontsnapte door de vlucht naar Londen. De economische omstandigheden in Engeland overtuigden hem van het ontoereikende van politiek-democratische hervormingen.
In 1839 in Frankrijk terug, publiceerde hij de staatsroman Voyage en Icarie, roman philosophique et social (Paris 1840, 5de dr. 1848) in de geest van de Utopia van Thomas Morus. Deze roman mist wel is waar de literaire waarde van zijn voorbeelden, maar viel misschien juist daarom bij het grote publiek geweldig in de smaak.Cabet’s communistische denkbeelden waren gebaseerd op de ideeën van Babeuf en van het Christendom en onderscheidden zich door zekere goedhartigheid en welwillendheid maar ook door naïveteit en oppervlakkigheid; hij was afkerig van alle geweld. In 1847 kwam hij voor de dag met het plan, om in Texas een communistische volksplanting te stichten. Zijn voornemen vond bijval, en reeds in Febr. 1848 waren 69 personen daarheen op weg, toen de omwenteling van 1848 losbarstte, die aan Cabet de vervulling van zijn wensen in Frankrijk voorspiegelde. Daar hij echter in Juni van dat jaar zijn communistische verwachtingen verijdeld zag, scheepten zich ongeveer 400 Icariërs naar Amerika in, terwijl Cabet in Dec. volgde.
Ondanks grote teleurstellingen, waardoor de eerste poging mislukte, werd een tweede kolonie gesticht in de Mormoonse stad Nauvoo in Illinois. In 1856 werd Cabet ten gevolge van conflicten tussen de kolonisten onderling uit de gemeenschap gestoten. Hij ging naar St Louis, waar hij stierf. Icarische koloniën hebben nog in Amerika bestaan tot 1889 en 1895.
PROF. DR J. M. ROMEIN
Lit.: Quack, De Socialisten III; A. Shaw. Icaria (1884); R. Liefmann, Die kommun.
Gemeinden in Nordamerika (1922); Jules Prudhommeaux, Icarie et son fondateur. Et. C. (Paris 1926); H. Lux, E.
C. und der Ikarische Communismus (Stuttgart 1894); Bonnaud, C. et son oeuvre (Paris 1900).
