(1) Engels dichter (Woodbridge, Suffolk, 31 Mrt 1809 - Merton, Norfolk, 14 Juni 1883), heette oorspronkelijk Purcell; de naam FitzGerald kwam aan de familie met het overlijden (1818) van Mrs. Purcell’s vader.
Hij verliet Cambridge als B.A. in 1830 en woonde verder bijna uitsluitend te Woodbridge met zijn boeken. Hij was beschroomd van aard en zijn scheppingsdrang openbaarde zich bijna altijd pas wanneer hij ging vertalen. Want nooit bleef hij daarbij de letter getrouw; hij beging de grootste vrijheden en meestal was het resultaat iets, dat hem feitelijk rechtvaardigde. Aan hem dankt de Europese dichtkunst het aan Perzië ontleende kwatrijn. Als zeer nauwgezet kunstenaar verdiepte hij zich zo intens in de sfeer van zijn originelen, dat hij met dezelfde warmte zowel het Katholicisme van Calderón vertolkte, als het epicuristisch scepticisme van Omar Khayyám.Bibl.: Proza: Euphranor (1851, gesprekken over jeugd en opvoeding); Polonius (1852 aforismen). Poëzie: Six Dramas of Calderón (1853); A Bird’s Eye View of Faríd-Uddín Attar’s Bird Parliament (1862), Rubáiyát of Omar Khayyám of Naishápár (1ste vertaling, 1859; 2de omgewerkt, 1868; 3de omgewerkt, 1872; 4de nogmaals veranderd, 1879). Letters and Literary Remains, with Memoir (7dln, 1902-’03); Letters to Fanny Kemble (1895); More Letter (1901); Works (2 dln 1887); alle bezorgd door Aldis Wright. Ed. G. Bentham, 7 dln (1902).
Lit.: A. C. Benson, E. F. (1905) ,A. Y. Campbell (in: Great Victorians, 1932); Peter de Polnay, Into an Old Room (1950).
(2) Lord, Iers volksleider (Dublin 15 Oct. 1763 - Londen 4 Juni 1798), werd in Frankrijk opgevoed, trad 1779 in Britse dienst en onderscheidde zich in de Amerikaanse Vrijheidsoorlog. Na zijn terugkeer in 1783 werd hij lid van het Ierse Parlement en verzette zich met kracht tegen de Engelse overheersing. Zijn huwelijk in Dec. 1792 met Pamela, die voor een onechte dochter van Philippe Egalité (z Orleans, Philips IV van) gehouden werd, en zijn sympathie voor de Franse Revolutie, brachten hem het ontslag uit het Britse leger en nu wijdde hij zich aan de beweging om Ierland onafhankelijk te maken, waartoe Frankrijk hem hulp toezegde. Hij werkte samen met Wolf Tone en vond aanhang bij vele Ieren; een opstand werd voorbereid, maar FitzGerald werd tot twee keer toe verraden aan de Engelsen en na wanhopig verzet 19 Mei 1798 gevangengenomen. Hij overleed in de gevangenis Newgate aan een daarbij opgedane wonde. De Ierse opstand mislukte, ook doordat Frankrijk onvoldoende steun zond. Zijn vrouw Pamela vluchtte naar het vasteland en bleef daar in de geest van haar man werken, tot zij in 1831 te Parijs overleed.
Lit.: Moore, Life and death of Lord E. F (2 dln, London1832), herziene uitgave, getiteld: The memoirs of Lord Edw. FitzGerald (uitgeg. door Martin MacDermott, London 1897); Ida Taylor, The life of Lord E. F.G. (London 1903); Gerald Campbell, Edw. and Pamela F.G. (London 1904): J. A. Froude, The English in Ireland in the 18th century (3 dln, 1872-’74); P. de Polnay, Into an Old Room (1950).
