Oostenrijks historicus (Lobositz a. d. Elbe, Bohemen, 14 Juni 1868), genoot zijn opleiding aan het Institut für österreichische Geschichtsforschung in Wenen, waar hij later ook doceerde.
Sinds 1900 was hij gewoon hoogleraar in de geschiedenis in Wenen; eervolle aanbiedingen van Berlijn en München sloeg hij af. In 1936 werd hij gedwongen ontslag te nemen.Uitgaande van detail-problemen heeft hij zijn arbeidsveld geleidelijk en methodisch uitgebreid tot de gehele vroege middeleeuwse economische en sociale geschiedenis. Door intense bestudering der Oostenrijkse geschiedenis (o.a. bewerkte hij een nieuwe uitgave van Huber’s Österreich. Reichsgesch., 1901) en door omvangrijke onderzoekingen ook in het buitenland, bereidde hij zich voor tot zijn levenswerk: de tweedelige Wirtschaftsentwicklung der Karolingerzeit (1912-1913), een sterk polemisch werk dat, op analyse van feiten en archaeologische vondsten gebouwd, tot een rijk en gedifferentieerd beeld van het economisch leven van deze tijd komt. Dit boek voerde Dopsch verder terug tot de overgangstijd van Oudheid naar middeleeuwen, waarop hij zijn visie geeft in zijn Wirtschaftliche und soziale Grundlagen der europäischen Kulturentwicklung (2 dln, 1918-1920). Zijn grondstelling is de historische continuïteit der Westeuropese ontwikkeling en de bestrijding van de oude catastrofen-leer van de Volksverhuizing, toegelicht aan en gebaseerd op detail-onderzoekingen en bronnenstudie. Ofschoon zijn resultaten zeker geen algemene instemming hebben gevonden, hebben zijn denkbeelden en vooral het grote suggestie-vermogen van zijn visie de historiografie over deze periode in hoge mate beziggehouden en geprikkeld tot verdiept onderzoek.
Bibl.: Das Treffen bei Lobositz (1 Okt. 1756) (Graz 1892); Entstehung und Charakter des österr. Landrechts (in: Archiv, f. Österr. Gesch. 79. Bd, 1893); Beiträge z. Gesch. d. Finanzverwaltung Österreichs im 13. Jhdt (Wien 1893, 1897); Ausgewählte Urkunden zur Verfassungsgesch. d. Deutsch-österr. Erblande im M.A. (mit E. v. Schwind, Innsbruck 1895); Österr. Reichsgesch. von Alfons Huber, 2. erweit. u. verbess. Aufl. besorgt von A. Dopsch (1901); Die ältere Sozial- u. Wirtschaftsverfassung der Alpenslawen (Weimar 1909); Die Wirtschaftsentwicklung der Karolingerzeit, vornehmlich in Deutschl., 2 Bde (Weimar 1912-1913); Zur Lokalisierung des sogenannten Capitulare de Villis (in Zeitschr. f. röm. Phil., Bd 37, 1914); Wirtschaftl. und soziale Grundlagen der europ. Kulturentwickl. aus der Zeit v. Cäsar bis auf Karl d. Gr., 2 Bde, (Wien 1918-1920, 2. Aufl. 1921-1924); Die historische Stellung der Deutschen in Böhmen (Wien 1919); Die deutsche Kulturwelt des M. A. (Wien 1924); Münzwesen und Geldwirtschaft (Wien 1924); Der deutsche Bauer im Wandel der Zeiten (Wien 1924); Selbstdarstellung (in: Die Geschichtwissensch. der Gegenwart in Selbstdarstellungen, 1. Bd, Leipzig 1925); Verfassungs- und Wirtschaftsgesch. des M. A. Gesammelte Aufsätze (Wien 1928); Naturalwirtschaft und Geldwirtschaft in der Weltgeschichte (Wien 1930); Die ältere Wirtschafts- und Sozialgesch. der Bauern in den Alpenländern Österreichs (Oslo 1930); Die freien Marken in Deutschl. (Baden 1933); Beiträge zur Sozial- und Wirtschaftsgesch. Gesammelte Aufsätze, zweite Reihe (met volled. bibliogr., Wien 1938); Herrschaft und Bauer in der deutschen Kaiserzeit (Jena 1939).
Lit.: Selbstdarstellung (zie onder Lit.; herdr. in Beiträge zur Soz. u. Wirtschaftsgesch. 1938); Ergänzung zur Selbstdarstellung (eveneens in: Beiträge u.s.w.); Cl. von Schwerin in: Zeitschr. f. d. gesamte Staatswiss., dl 80 (1925-’26), blz. 699-730 (critisch).
