Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 23-01-2023

DOEDELZAK

betekenis & definitie

is een muziekinstrument, bestaande uit een leren zak, die, door de mond aangeblazen, als luchtreservoir dienst doet en een of meer pijpen tot klinken brengt. Op een met gaten geboorde pijp speelt men de melodie, de andere pijpen brengen slechts één toon voort, gestemd als een lage tonica-toon eventueel gecombineerd met de bovenkwint.

Deze liggend blijvende brommende kwint (bourdon) is vooral karakteristiek voor de klank van de doedelzak in zijn verschillende verschijningsvormen, o.m. de bagpipe in Schotland, de cornemuse in Frankrijk, de biniou in Bretagne en de uilleann in Ierland. Het is deze kwint die in pastorale muziek vaak wordt geïmiteerd (zie musette). Het timbre van de doedelzak is scherp, schalmeiachtig. De oorsprong van het instrumententype ligt in Azië, vanwaar het reeds in de antieke tijd zijn weg vond naar Europa.Lit.: H. W. G. Flood, The Story of the Bagpipe (London 1912).