Nederlands luitenant-admiraal (Semarang 11 Oct. 1886), kwam in 1903 op het Kon. Inst, der Marine te Willemsoord en werd vier jaar later tot officier benoemd.
Hij diende lange jaren op de vloot, ook in Ned.-Indië, waar hij o.m. deelnam aan de laatste Bali-expeditie (1908). Na in Nederland de Hogere Marine Krijgsschool gevolgd te hebben vertrok hij in 1928 als commandant van de torpedojager „Piet Hein” opnieuw naar Indië, waar hij weldra tot souschef en later tot chef van de Staf der Zeemacht werd benoemd. Hij voerde vervolgens in Europese wateren het bevel over het pantserschip „Hertog Hendrik”, en diende als commandant van het Nederlands eskader in het Oosten. Tot schout-bij-nacht bevorderd, werd hij in 1937 directeur van de Hogere Marine Krijgsschool, en daarna commandant der Zeemacht en Hoofd van het dep. van Marine in Indië, weldra in de rang van vice-admiraal. Na de oorlogsverklaring aan Japan diende hij onder de Amerikaanse admiraal Thomas C. Hart, die hij op 14 Febr. 1942 opvolgde als opperbevelhebber der geallieerde zeestrijdkrachten aldaar (Abdafloat).
Na de slag in de Javazee evacueerde Helfrich in opdracht van de Nederlandse Regering met een deel van zijn staf naar Ceylon, waar hij als bevelhebber der strijdkrachten in het Oosten (B.S.O.) mede het commando voerde over de Nederlandse onderdelen van leger en luchtmacht in de Indische Oceaan, Australië en de Pacific. Op 25 Aug. 1945 volgde zijn bevordering tot luitenant-admiraal en werd hem tevens het bevelhebberschap van alle Nederlandse zeestrijdkrachten opgedragen (B.D.Z.), welke laatste functie hij tot zijn ontslag op 1 Jan. 1949 behield. Hij vertegenwoordigde de Nederlandse Regering bij de overgave van Japan op 2 Sept. 1945 aan boord van het Amerikaanse slagschip „Missouri”.Admiraal Helfrich stond alom bekend als een ervaren zeeman, met een uitgebreide kennis van de maritieme strategie en van de krachtsverhoudingen in het Verre Oosten. Als commandant van de Nederlandse Zeemacht aldaar trachtte hij tevergeefs het geallieerd opperbevel te bewegen tot een geconcentreerde, offensieve actie, eerst in de Siamese wateren en, na de opmars van de Japanse vloot, aan de peripherie van de Indische Archipel. Pas toen de situatie hopeloos was geworden, kreeg hij zijn kans, bij het vertrek van admiraal Hart, die mede op aandringen van de Nederlandse Regering door Helfrich werd vervangen. Dat hij onder deze omstandigheden het onmogelijke beproefde en de Combined Striking Force opdracht gaf zich geheel in te zetten (z Javazee, slag in de) is hem menigmaal, vooral van Amerikaanse zijde, als een ernstige misgreep verweten. Niettemin bleef Helfrich ook in die kringen een man van gezag, die om zijn gemakkelijke, innemende natuur een grote populariteit genoot.
SCHOUT-BIJ-NACHT JHR H. A. VAN FOREEST
Bibl.: Memoires, 2 dln (A’dam 1950).
