(of Ilhas de Comoro), groep van vier grote en talrijke kleine eilanden in de noordelijke ingang van de Straat van Mozambique, werden in 1598 door De Houtman ontdekt. De oppervlakte bedraagt 2167 km2, het aantal inw. ( 1946) 158 000, onder wie 661 Europeanen.
De eilanden zijn hoog, bergachtig, gedeeltelijk vulkanisch, bezitten een aangenaam klimaat en een vruchtbare bodem. Een tropische plantengroei levert er cocos- en arecapalmen, uitmuntend hout, vruchten (ananas, bananen), katoen en suikerriet, rijst en maïs en yams. Men treft er voorts de caretschildpad en vele runderen en schapen. De inwoners, een gemengd ras van Negers, Arabieren en Madegassen, belijden de Mohammedaanse godsdienst en zijn vreedzaam, gastvrij, en meest landbouwers.
Voorheen dreven zij een aanzienlijke handel op Indië, waaraan later de zeeroof grote afbreuk gedaan heeft. Cocosolie en caretschildpad zijn er ook thans nog artikelen van uitvoer.
Mayotte, een van de vier grote eilanden, heeft een oppervlakte van 366 km2 en telt 18 000 inw. Hoofdplaats is Dzaoudzi (Dsaoedsi), de voornaamste handelsplaats Msapoere. Het eiland, dat reeds in 1841 aan Frankrijk werd afgestaan, is door een zeekabel met Zanzibar en Madagascar verbonden.
Ten N.W. van Mayotte liggen: Anjouan of Johanna (Nsoenaie), 390 km2 groot, een schilderachtig, driehoekig eiland, buitengewoon vruchtbaar met goede ankerplaatsen; Mohilla of Moheli (Moali), 231 km2 groot, door klippen omgeven, tamelijk rijk aan vee, maar berucht wegens het slechte klimaat. De hoofdplaats Fomboni werd in 1867 door Franse oorlogsschepen getuchtigd. Groot-Comoro of Angasija (Ngazija) met een vruchtbare vulkanische bodem, 1200 km2 groot, met drie ommuurde plaatsen en ongeveer 100 dorpen. Hoofdplaats is Moroni. De kusten zijn moeilijk aan te doen.
Het eiland heeft een mooi bosbestand en voert hout uit.
Sedert het verdrag van 24 Apr. 1886 staan de eilanden onder het protectoraat van Frankrijk. Op 2 Juli 1942 werd Mayotte door de Engelse troepen bezet. Sinds 1 Jan. 1947 is de archipel administratief en financieel zelfstandig. Zij wordt door 1 afgevaardigde vertegenwoordigd resp. in de Nationale Vergadering, de Raad van de Republiek en de Assemblée van de Franse Unie.
H. A. BOMER
Lit.: C. Vienne, Notice sur Mayotte et les Comores (Paris 1900); Les colonies françaises II (1900); J. Repiquet, Le sultanat d’Anjouan (1901); A. Voeltzkow,Bericht über eine Reise nach O.-Afrika IV, in: Zeitschr. d.
Gesellsch. f. Erdkunde (1904) ; Idem, Reisen in Ostafrika igos-’os, I, 1 (Stuttg. 1914); G. Julien, Madagascar et ses dépendances (Paris 1926); Stateman’s Yearbook 1948.
