Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

CARDAN-AS

betekenis & definitie

is een tussenas waarvan de einden door middel van scharnieren aan de voorafgaande en volgende as zijn verbonden; de scharnieren zijn volgens het principe van Cardanus ten opzichte van elkander geplaatst, waardoor de constructie in alle dwarsrichtingen beweeglijk is. Een cardan-as wordt toegepast bij voertuigen, waarvan de drijfwielen door motoren worden aangedreven, die verend zijn opgesteld.

Daar de as niet alleen het draaimoment maar ook de omwentelingssnelheid van de motor as moet overbrengen worden hoge eisen gesteld aan de constructieve uitvoering van de scharnierpunten; het toepassingsgebied blijft daarom beperkt tot vermogens van niet meer dan 100 a 150 pk bij 1000-1200 omwentelingen per minuut.De Zwitserse fabriek Brown Bovery en Cie te Baden heeft echter een constructie uitgewerkt, waarbij de scharnieren zijn vervangen door elastische stalen platen, die in haar vlak stijf en loodrecht op haar vlak slap zijn. In die uitvoeringsvorm kan het cardan-beginsel voor grotere vermogens, van 1000 pk en meer, worden toegepast. Een van de verende platen is verbonden met de holle motoras en wordt door het anker meegenomen; de andere verende plaat, aan het andere uiteinde van de cardan-as, is verbonden met een rondsel, dat de drijfas aandrijft. De vier bevestigingspunten van de cardan-as aan de schijven staan twee aan twee onder 90° ten opzichte van elkaar en paarsgewijs onder 1800.

Aldus is een compacte constructie ontstaan, waar het vermogen van de motor naar de rails doorheen kan worden geleid, terwijl de drijfas de nodige beweeglijkheid ten opzichte van de motoras behoudt om ongehinderd aan het verenspel deel te nemen en de verkanting van het spoor te volgen. De cardan-as wordt uitgevoerd als torsie-as en werkt in de draairichting verend.

PROF. IR F. WESTENDORP.

< >