Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

BUXACEEËN

betekenis & definitie

is de naam van een kleine, slechts 30 soorten tellende tweezaadlobbige plantenfamilie, die verwant is met de Euphorbiaceeën, maar er van verschilt door het ontbreken van melksap, door de stand der zaadknoppen en door de vrucht, die een 3-hokkige, hokverbrekende doosvrucht of steenvrucht is. Het zijn houtgewassen met meest gaafrandige, altijdgroene bladeren zonder steunblaadjes en met eenslachtige bloemen, die alleen staan of in aren of hoofdjes.

De mannelijke bloem bestaat uit een bloemdek vtm vier blaadjes en vier, soms meer, meeldraden, de vrouwelijke uit een bloemdek van 5 blaadjes en een 3-hokkig vruchtbeginsel met als regel 2 zaadknoppen per hokje en 3 korte stijlen. Het grootste geslacht dezer familie is het geslacht Buxus L. of Buksboom met een 20-tal soorten voorkomend in het Mediterrane gebied, tropisch Afrika, de Himalaya, Oost-Azië en op de Antillen. De meest bekende er van is de gewone buksboom (B. sempervirens L.), die tot 6 m hoog wordt. Zijn takken zijn dun en kantig, de tegenoverstaande, kortgesteelde, ovale, leerachtige bladeren van boven donkergroen en glanzig en van onderen lichtgroen en aan de rand omgebogen.

De in de bladoksels staande bolvormige inflorescenties vertonen één vrouwelijke eindbloem en daaronder meerdere mannelijke bloemen. Deze soort, ongetwijfeld een oud tertiair type, komt vooral voor in het Mediterrane gebied, maar dringt naar het N. door tot in het Z. van België en, langs de westkust van Europa, tot Engeland. Een verscheidenheid, die zeer klein blijft en veelal palm genoemd wordt (B. sempervirens humilis), was in Nederland vroeger algemeen in gebruik voor de randen van tuinperken. In de boomkwekerijen van Aalsmeer en Boskoop worden honderdduizenden exemplaren jaarlijks gekweekt en van hieruit heeft veel export van deze plantensoort naar Amerika plaats, ook van de talrijke cultuurvormen.

Het hout van de buksboom is zeer zwaar en uitnemend geschikt voor houtgravures, waarvoor het uit het N. van Afrika vooral naar Engeland wordt ingevoerd. De graveurs bestempelen het met de minder juiste naam van palmhout. Alle delen van de buksboom zijn vergiftig.Een fraaie oranjerie-soort is nog de B. balearica L^m. van de Balearen. Als verder geslacht der Buxaceeën zij nog genoemd het geslacht Pachysandra Michx., met dikke meeldraden, waarvan de soort P. procumbens Michx. in O.N. Amerika, de soort P. terminalis Sieb. et Zucc. in Japan voorkomt.

< >