Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 26-08-2022

Blastophthorie

betekenis & definitie

(Forel) is kiembederf door chronische vergiftiging der ouders. De stoornissen die hierbij optreden zijn wel aangeboren, doch niet erfelijk, in deze zin, dat zij op een oorspronkelijke minderwaardigheid der genen berusten.

Zij zijn nl. het gevolg van directe schadelijke inwerking op het protoplasma van de kiemcellen, wier erfelijke determinanten op deze wijze in nadelige zin veranderd zijn.De bekendste voorbeelden van blastophthorie zijn die door alkohol, nicotine, Röntgen- en radioactieve stralen. Daarnaast worden in de literatuur talrijke andere schadelijke factoren vermeld, waarbij men zich herhaaldelijk aan grove overdrijving heeft schuldig gemaakt. Als prototype van de blastophthorie beschouwt Forel alkoholvergiftiging. De blastophthorische verandering kan tijdelijk (reversibel) of blijvend (irreversibel) zijn. In het eerste geval is in de volgende generaties een herstel mogelijk, als de schadelijke factor uitvalt. In het tweede geval is een mutatie ontstaan, die tot echte erfelijke minderwaardigheid leidt.

Het vraagstuk van de blastophthorie is ondanks de jarenlange intense studie nog steeds niet geheel opgelost. Niet alleen omtrent de erfelijke of niet erfelijke blastophthorie bestaat onzekerheid, ook over de vraag of een enkele vergiftiging tot blastophthorie kan leiden of dat een chronische intoxicatie nodig is. Toch is het vraagstuk van het bestaan van een acute alkoholblastophthorie van het grootste gewicht, al was het alleen maar in verband met de aloude opvatting, dat in roes verwekte kinderen minderwaardig zouden zijn.

Het behoeft niet te worden betoogd, dat de blastophthorie zich in talloze vormen uiten kan. De kiembeschadiging kan reeds kort na de bevruchting tot een abortus leiden, of na de geboorte tot een vroege dood; zij kan zich ook uiten als dispositie tot allerlei ziekten of in verminderde weerstand tegen schadelijke factoren en ten slotte in allerlei ontwikkelingsremmingen en misvormingen.

Lit.: Forel, Die sexuelle Frage (München 1920); Idem, Alkohol und Keimzellen; Münch. Mediz. Wochenschr. (1911); Art. Blastophthorie, in Handw. d. Sexualwiss. (Marcuse) blz. 69 (Bonn 1926).

< >