(Austrasia, Austria), is het rijk dat in de Merovingische tijd het O. van het Frankenrijk omvatte, dus het gebied van Maas tot Rijn, met inbegrip van de oostelijke Rijnoever, en meer in het Z. gedeelten van Provence. Hoofdstad was eerst Reims, dan Metz.
De naam Austrasië daagt voor het eerst op in de kroniek van Gregorius van Tours (V, 14) met betrekking tot een gebeurtenis van 577, doch in feite bestaat het rijk reeds van 511 af, wanneer Diederik I, zoon van Clovis, er de macht over verwerft. In 553 weer verenigd met het éne Frankische rijk, komt het definitief tot stand in 561, na de dood van Clotarius I, en ten voordele van Sigebert I, die echter in 575 vermoord wordt en zijn 5-jarigen zoon Childebert II tot opvolger krijgt. Deze sterft reeds in 595, en zijn broer Thibert volgt hem op, doch het is de weduwe van Sigebert, Brunehilde, die feitelijk het gezag uitoefent, tot grote ontstemming van de aristocratie, die de macht voor zichzelf opeist. Thibert wordt omgebracht in 612 door zijn broeder Diederik II, die meester wordt over Austrasië. Brunehilde is machtiger dan ooit, doch de adel komt in opstand; Brunehilde wordt doodgemarteld (613) en de hele dynastie uitgemoord of verdreven. Een ander Merovinger, Chlotarius II, voegt thans Austrasië bij zijn staten, zodat het gehele Frankenrijk in zijn hand verenigd wordt.
Hij stelt echter afzonderlijke hofmeiers aan voor Austrasië en zodra zijn oudste zoon, Dagobert I, ongeveer 10 jaar oud is, stelt Clotarius hem aan tot koning van Austrasië (623). De jonge vorst wordt bijgestaan door Arnulf, bisschop van Metz, en Pippijn, stamvader van de Karolingen. Na de dood van Clotarius II (629) wordt Dagobert I koning over het gehele Frankenrijk, doch stelt in 634 zijn 3-jarigen zoon Sigebert III tot koning van Austrasië aan. Na de dood van Dagobert in 639 gaat Austrasië zijn eigen weg. Het huis van de Pippijns wordt daar oppermachtig en het is Grimoald, de zoon van Pippijn, die hofmeier wordt in 640 en feitelijk het oppergezag uitoefent. Sigebert sterft na een roemloze regering in 656.
Grimoald aarzelt niet om zijn eigen zoon Childebert (III) de troon van Austrasië te doen bestijgen, terwijl Sigeberts zoon, Dagobert II, in het geheim naar Ierland wordt gestuurd. Grimoald en zijn zoon worden echter in duister gebleven omstandigheden omgebracht in 662. Daar niemand iets afweet van het lot van Dagobert II, komt een andere tak van het Merovingische huis op de troon met Childerik II, zoon van koning Clovis II van Neustrië, die spoedig meester wordt over het gehele Frankenrijk (673) doch in 675 vermoord wordt. Dan wordt Dagobert II — of iemand dien men voor hem laat doorgaan? — uit Ierland teruggeroepen en beklimt de troon (676) om echter reeds in 679 vermoord te worden. Thans is het uur van de Pippijns gekomen: Pippijn II wordt hofmeier van Austrasië, en vestigt tevens zijn eigen gezag en dat van Austrasië door de aristocratie van Neustrië beslissend te verslaan te Tertry bij St Quentin (687). Voortaan zijn de Pippijns, die de hoedanigheid van hofmeier bewaren, meester in geheel Frankenland, en stellen tot koning aan wien ze verkiezen, zonder hem echter enige macht te laten. Zij dulden slechts één enkelen koning voor geheel het Frankenrijk, en zo blijft de toestand totdat Pippijn de Korte zichzelf in 751 tot koning laat uitroepen.PROF. DR J. DHONDT
Lit.: F. Lot et F. L. Ganshof, Histoire du Moyen-Age, t. I: Les destinées de l’empire en Occident de 395 à 888, 2e uitg. (Paris 1941); A. Digot, Hist.du royaume d’A., 4 dln (Nancy 1863).
