zoon van Segimer, vorst van de Cheruscen, ontving een Romeinse militaire opleiding en bracht het tot commandant van een cohors. Hij bezat het Romeinse burgerrecht en de rang van ridder. Later stelde hij zich aan het hoofd van de Germanen, die verbitterd waren door het hardvochtige bestuur van den Romeinsen stadhouder Quintilius Varus.
Dit bondgenootschap omvatte de Bructeren, Marsen, Cheruscen en Chatten. Ondanks de waarschuwingen van Segestes, die de Romeinen welgezind was, trok Varus in het najaar van 9 na Chr. met onvoldoende veiligheidsmaatregelen naar de winterkwartieren aan de Rijn terug. In het Teutoburgerwoud werd zijn leger vernietigd en hij zelf gedood. Een zeer klein gedeelte ontsnapte naar de vesting Aliso. De indruk, die deze nederlaag te Rome maakte, was overweldigend; Augustus zou hebben uitgeroepen: „Varus, Varus, geef mij de legioenen terug”. De Romeinen waren ten gevolge van deze nederlaag genoodzaakt zich op de linkeroever van de Rijn terug te trekken.
De eenheid der Germanen bleef intussen niet bewaard, doordat Arminius zich had vergrepen aan Thusnelda, een dochter van Segestes. Van de verwarring, die in Germanië heerste, maakte Germanicus gebruik. Hij ondernam een expeditie tot tuchtiging van de Marsen en Chatten (14 na Chr.) en dwong Arminius te vluchten. Segestes vond het toen veiliger naar Gallië te verhuizen, waar hij in de Narbonensis een verblijfplaats kreeg aangewezen. Ook Thusnelda werd door de Romeinen weggevoerd en baarde in gevangenschap Thumelicus, die op onbekende wijze is gestorven. Intussen liet Arminius zich door de tegenspoed niet terneerslaan en kreeg hij de hulp van zijn oom Inguiomerus.
Hij kon de Romeinse troepen bij de terugtocht uit Germanië in een moerassig gebied aanvallen en bracht hun schade toe. Maar in het volgende jaar herhaalden de Romeinen hun aanval; zij leverden een slag op de Idistavisus; wel behielden zij de overhand, maar moesten toch wegens de zware verliezen teruggaan. De Idistavisus (door sommigen veranderd in Idisiavisus) is een vlakte aan de Wezer bij Minden, in het N. begrensd door het Steinhudermeer. Arminius heeft in de volgende jaren moeten vechten tegen Marbod, den machtigen vorst der Marcomannen. Zijn successen gaven hem een groot overwicht over de Germaanse stammen in West-Duitsland en wellicht zou hij hier een krachtig rijk hebben kunnen stichten, als hij niet het slachtoffer van een samenzwering was geworden, waaraan hij in 21 ten offer viel. De naam Arminius heeft niets te maken met het woord Herman, maar het bevat dezelfde stam als wij vinden in de volksnaam der (H)erminonen, de koningsnaam Ermanarik en de plaatsnaam Irminlo.PROF. DR A. W. BYVANCK
Bibl., lit.: voor de bronnen: A. W. Byvanck, Excerpta Romana I (’s-Gravenhage 1931); Nederland in den Romeinschen tijd, I (3de druk, Leiden 1945), blz. 109 vlgg.; T. Rice Holmes, The architect of the roman empire II, blz. 166 vlgg. Voor de Varusslag: G. Lemcke, Die Varusschlacht (1936).
Voor de slag op de Idistavisus: C. Schuchhardt, Prähistorische Zeitschrift 1926, blz. 118 vlgg.; T. Knoke, Die Kriegszüge des Germanicus in Deutschland, 2. Aufl. (Berlin 1922).
