Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-10-2024

APIOL

betekenis & definitie

is de benaming van verschillende praeparaten, uit peterseliezaad bereid, meer in het bijzonder een chemisch zuiver, kristallijn produkt, 4. allyl-3.6-dimethoxy-1.2 methylendioxybenzol, ook peterseliekamfer genaamd, dat in peterselie-extracten en peterselie-olie kan voorkomen. Groene apiol bevat apiol in engere zin, vet en vluchtige peterselie-olie, in welke laatste o.a. myristicine in wisselende hoeveelheden voorkomt.

Het wordt verkregen door peterseliezaad met alkohol te extraheren en voor een belangrijk deel te bevrijden van de vette olie. Door verdere zuivering met loodoxyd en filtratie door beenderkool, waardoor chlorophyl wordt onttrokken, ontstaat de zgn. gele apiol. Apiol is vroeger wel aanbevolen als koortswerend middel. Tegenwoordig worden de apiolen als middel tot het afbreken van zwangerschap gebruikt. Zij worden, meestal vermengd met anijs- of pepermuntolie, onder een naam, die hun doel als abortivum kenbaar maakt, aan het publiek aangeboden.Gebruik van apiol kan tot ernstige, soms dodelijke vergiftigingsverschijnselen aanleiding geven. Deze verschijnselen zijn: misselijkheid, braken, hevige rug- en buikpijn, diarrhee, geelzucht, bloederige ontsteking van het maagdarmkanaal, bloederige urine, opgeheven urinelozing, vettige ontaarding van lever en nieren, krampen, coma, dood. Abortieve werking is nu eenmaal slechts onderdeel van een algemene vergiftiging. Vruchtafdrijvende middelen, die alleen op de baarmoeder werken, zijn niet bekend. De werking van apiolpraeparaten op de uterus is naar alle waarschijnlijkheid ten dele indirect (hyperaemie van het maagdarmkanaal en daardoor ook der bekkenorganen), ten dele direct (prikkeling der baarmoeder). De werkzame bestanddelen der middelen zijn de peterseliekamfer en myristicine.

In de jaren na 1931 is in vele landen van Europa na gebruik van apiol een groot aantal vergiftigingsgevallen waargenomen, gekenmerkt door een typische verlamming van armen en benen als gevolg van polyneuritis. Zoals gebleken is, werd deze niet veroorzaakt door apiol zelf, maar door triorthokresolphosphaat, waarmede de praeparaten waren verontreinigd.

< >