Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-10-2024

ANTIPYRINE

betekenis & definitie

analgesine, anodyne, sedatine, phenazonum, phenyidimethylpyrazolon. sm.p. 113 gr.; oplosbaar in water en met een bittere smaak, is een zwak vergift, dat bereid wordt door acetylazijnester met phenylhydrazine te condenseren en het gevormde product met methyljodide te behandelen. DR J.

VAN ALPHEN Antipyrine is oorspronkelijk in de therapie als koortswerend middel ter vervanging van kinine ingevoerd; het mist echter de werking tegen de malaria van kinine. Het is een wit, reukloos, kristallijn poeder, dat in water en alkohol gemakkelijk oplost; met ijzerchloride geeft het een rode, en met salpeterigzuur een fraaie blauwgroene kleur. Het werkt pijnstillend, temperatuurverlagend en wordt verder gebruikt bij migraine, rheuma en zenuwpijnen. Het is het hoofdbestanddeel van het migrainine, dat bestaat uit 90 delen antipyrine, 9 delen coffeïne en 1 deel citroenzuur. Een verbinding van antipyrine met salicylzuur is bekend als salipyrine. Een tegenwoordig veel gebruikt derivaat van antipyrine is het pyramidon (dimethyl-amido-antipyrine, chemische formule: C11H11N2ON(CH3)2.

Andere, iets meer gecompliceerde derivaten van antipyrine zijn nog melubrine en novalgine. Al deze verbindingen hebben een krachtig pijnstillende werking, die nog door de combinatie met barbituurzuurderivaten kan worden versterkt. Een dergelijk combinatiepraeparaat is veramon, dat uit pyramidon en veronal is samengesteld.

Een groot bezwaar van antipyrine en afgeleide verbindingen is, dat zij bij daarvoor gevoelige personen ernstige afwijkingen in het bloed kunnen veroorzaken (agranulocytose). Het is dan ook onjuist, deze middelen als onschuldige huismiddeltjes te beschouwen.

PROF. DR J. KOK.

< >