Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 23-01-2023

André Hercule de FLEURY

betekenis & definitie

kardinaal (1726) en eerste minister van Lodewijk XV (Lodève in Languedoc 22 Juni 1653 - Issy bij Parijs 29 Jan. 1743), was eerst kanunnik te Montpellier en daarna aalmoezenier aan het hof. In 1698 verhief Lodewijk XIV hem tot bisschop van Fréjus en belastte hem in 1715 met de opvoeding van zijn achterkleinzoon, de latere Lodewijk XV.

Een poging van de eerste minister, de Hertog de Bourbon, om Fleury’s grote invloed op zijn pupil te breken mislukte en op 12 Juni 1726 viel de hertog in ongenade en werd Fleury, ofschoon toen reeds 73 jaar, eerste minister. Doordat de koning zich op de duur niet los kon maken van zijn natuurlijke indolentie, bestuurde Fleury onafgebroken Frankrijk tot zijn dood. Onder zijn bewind werden de financiën, voor het laatst gedurende het Ancien Régime, goed in orde gebracht door de controleurs-generaal Le Pelletier des Forts en Orzy. De scherpe edicten van Fleury tegen het Jansenisme ondervonden krachtige oppositie van de Parlementen. Tegen zijn zin voerde Fleury van 1733-1738 de Poolse Successieoorlog, die tot doel had Lodewijk XV’s schoonvader weer tot koning van Polen te maken. Op het eind daarvan deed hij de minister van buitenlandse zaken Chauvelin, die Frankrijk het toekomstig bezit van het hertogdom Lotharingen bezorgd had, aftreden, omdat deze in zijn staatkunde uitging van de gedachte der duurzaamheid van de Frans-Habsburgse tegenstelling. Volgens Fleury maakten anderen van die tegenstelling te veel gebruik: Pruisen, Rusland en vooral Engeland. Echter liet Fleury zich in strijd met dat inzicht in 1740 door de hofpartij van de gebroeders Belle Isle en d’Argenson in de Oostenrijkse successieoorlog meeslepen. Hij leefde nog lang genoeg om de nederlagen van de Franse legers in Bohemen te vernemen.Lit.: Berlaque, Hist. du cardinal de Fl. (1879); H. de Baudrillart, Philippe V, le Duc de Bourbon et le cardinal de Fl. (1899) ; Hardy, Le cardinal Fl. et le mouvement Janséniste (1925); R. Vaucher, Rob. Walpole et la politique de F. (1925).

< >