Spaans dramatisch auteur (Granada 1596? - ca 1661), is een van de belangrijke epigonen van Calderón, al vindt men bij hem ook invloed van Lope de Vega, en wat taal en stijl betreft invloed van Góngora. Hij was aanvankelijk ambtenaar te Granada, later te Madrid.
Hij leidde een zeer kommervol bestaan. Bescheiden van aard, publiceerde hij zijn verzen en tien van zijn comedia’s onder de weinig pretentieuze titel El Enano de las Musas (De Dwerg der Muzen) te Madrid (1654). Van de meer dan 100 dramatische werken die hij schreef, zijn er slechts 30 tot ons gekomen, waarvan de meest representatieve zijn een tweetal karakterstukken Las Munecas de Marcela (De Poppen van Marcela, 1636), waarin de zeer jeugdige hoofdpersoon reeds vaag de liefde leert kennen, terwijl zij nog met haar poppen speelt, een thema dat de 18de eeuw aankondigt en doet denken aan de opera’s van Mozart, en El Senor de Noches- Buenas, dat nagevolgd is door Thomas Corneille in La Comtesse d’Orgueil, waarvan de intrige Edmond Rostand’s Cyrano de Bergerac in herinnering brengt. Een zeer gewaardeerd stuk is ook La perfecta casada (De volmaakte gehuwde vrouw), waarin een model van een echtgenote zover gaat haar man te verdedigen, wanneer hij verliefd is op een andere vrouw.
Van de historische stukken vermelden we slechts El Conde de Saldana, in twee delen, een omwerking van Lope de Vega’s Las Mocedades de Bernardo del Carpio, die echter in het tweede deel achterstaat bij het stuk van de grondlegger van het Spaanse nationale toneel.Cubillo de Aragón, als dramaturg in zijn tijd luide toegejuicht, heeft lang behoord tot de miskende auteurs van de Spaanse literatuur. Cotarelo y Mori beging een „daad van eenvoudige rechtvaardigheid” door in onze tijd weer de aandacht op hem te vestigen; maar aan Valbuena Prat komt de eer toe de schrijver van Las Munecas de Marcela, die groot was in zijn miniatuurkunst, ten volle recht te laten wedervaren.
PROF. DR C. F. A.
VAN DAM
Bibl.: (Teksten): Comedias, ed. R. de Mesonero Romanos, Madrid 1858, in: Bib. de Aut. Esp., dl XLVII); Las Munecas de Marcela y El Senor de Noches-Buenas (Madrid 1928, in de reeks „Los Clasicos Olvidados”), met ui tv. inl.
Lit.: E. Gotaralo y Mori, A. C. de A., in het Boletin de la Real Ac. Esp., dl V (Madrid 1918), blz. 3-23 en 241-280.
