Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-06-2022

Alsem

betekenis & definitie

is de Hollandse naam voor Artemisia (fam. Composieten), kruiden of heesters met meestal gedeelde bladeren, met talrijke kleine, in trossen of aren bijeenstaande bloemkorfjes van meestal gele, alleen buisvormige bloempjes.

De bloemen hebben droge, stuivende pollen; ze zijn meer of minder anemophiel (z bestuiving). Verscheidene zijn woestijnplanten; zij hebben xerophiele eigenschappen (z xerophyten). Zij zijn grijsgroen of witviltig, vaak aromatisch. Het geslacht telt ongeveer 150 soorten, meest van de noordelijke gematigde streek.De meest bekende is de absinth (aalst, alsem, alst, A. absinthium), die ook de bekende drank absinth levert (z hierna), een Zuideuropese plant, die als geneeskrachtig, sinds lange tijden wordt gekweekt en aan dijken, wegen, ruigten, enz. vaak verwilderd wordt aangetroffen. Verder worden A. vulgaris (bijvoet, krabbeklootjes, St.janswortel) aan wegen, in heggen en tussen kreupelhout, A. campestris op droge zandgronden en A. maritima op kleigrond langs de zeekust, bij ons in het wild gevonden. De laatste wordt vaak als huismiddel tegen koorts gebruikt. A. dracunculus (dragon, drakenkruid, slangenkruid, keizersla) wordt gekweekt als toekruid op sla en voor kruidenazijn; A. abrotanum (citroenkruid, averoon, averuit) in tuinen, wegens de citroengeur der bladeren. Eindelijk kweekt men verscheidene soorten (A. annua, scoparia, argentea, stelleriana, frigida) als „bladplanten”, sommige ook met bonte bladeren, voor perken, randen enz. Ten slotte zij nog vermeld, dat van A. cina, uit Turkestan, de bloemkorfjes in de geneeskunde dienst doen als wormkruid.

De aetherische olie van A. absinthium L. wordt als alsemolie of absintholie door waterdampdistillatie gewonnen uit het verse of gedroogde kruid en was reeds aan de oude Egyptenaren bekend. Het rendement is vers 0,5 pct. Het is een soms wat dikke, donkergroene, bitter smakende aetherische olie, die o.a. thujon (35-43 pet), thujol (16,6-19,5 pct), thujylalkohol, zowel vrij, als ester van azijn-, isovaleriaan- en palmitinezuur, en phellandreen bevat. In Frankrijk is de cultuur van de absinth verboden en thans geschiedt die, evenals de winning van de olie, in Noord-Amerika.

In kleine hoeveelheden wordt de olie ook in Duitsland (Miltlitz), Algiers, Spanje en Italië gewonnen.

De olie wordt in de genotmiddelenindustrie gebruikt en was vroeger, vooral in Frankrijk, van groot belang bij de bereiding van absinthdranken.

< >