Op 4 Sept. 1939 traden in Zuid-Afrika vele oud-nationalisten uit de Verenigde Partij van Generaal Smuts, nadat het Parlement bij meerderheid van stemmen tot de oorlogsverklaring aan Duitsland had besloten. Tijdens de onderhandelingen over het terugkomen van deze ontevredenen in hun oude Nasionale Partij, hetgeen voerde tot de stichting van de Herenigde Nasionale Partij onder leiding van Dr D.
F. Malan, scheidde de oud-premier, Generaal J. B. M. Hertzog zich van de andere tegenstemmers af. Hij had steeds op de bres gestaan voor gelijke rechten van Engels- en Afrikaanssprekenden en hij wenste geen Afrikaanse Republiek uit handen van een overwinnend Duitsland te ontvangen: „Ek is niet een van die mense wat sê: laat die Duitser hiernatoe kom en alles sal reg wees nie.” Zijn persoonlijke aanhang onder de Nationalisten volgde hem en hieruit ontstond de Afrikaner Partij, thans onder leiding van „Hertzog’s schildknaap”: oud-minister N. C. Havenga, Generaal Conroy en den oud-Nederlander Harm Oost.Deze partij was tot het einde tegen het deelnemen aan de oorlog, doch mag niet als pro-Duits worden aangemerkt en is zeker niet nationaalsocialistisch. Na de dood van Generaal Hertzog in 1942 verloor zij veel van haar betekenis, doch velen verwachten, dat haar leider Havenga, die zich tijdens de oorlog geheel op de achtergrond hield, nog een grote rol in het politieke leven van Zuid-Afrika zal spelen.
Lit.: C. M. van den Heever, Generaal J. B. M. Hertzog (Johannesburg 1943).
