equator of evenaar (evennachtslijn, linie), noemt men de grote cirkel op de aarde, en eveneens die aan het hemelgewelf, waarvan het vlak loodrecht staat op de draaiings-as der aarde. De aequator is dus 90° verwijderd van de beide polen.
De aard-aequator verdeelt de aardbol, de hemel-aequator het hemelgewelf in twee halfronden, een Noordelijk en een Zuidelijk. De hemel-aequator bevindt zich half boven en half beneden de horizon en snijdt deze in het Oost- en Westpunt. APe cirkels, die door de polen gaan, staan loodrecht op de aequator, bijv. de middagcirkels (meridianen). Bij haar schijnbare jaarlijkse omloop komt de zon tweemaal in de aequator (Z ecliptica), de dagen en nachten zijn dan even lang, terwijl voor de plaatsen op de evenaar gelegen de zon door het zenith gaat.Op plaatsen, die op de aequator liggen, zijn alle sterren twaalf uren zichtbaar en twaalf uren onzichtbaar. (Deze plaatsen hebben de beide polen in de horizon).
De evenaar loopt over de eilanden Sumatra, Borneo, Celebes en de Molukken, voorts door de Zuidamerikaanse republiek Ecuador, door het noordelijk gedeelte van Brazilië en door Midden-Afrika, alsmede door de Stille, Indische en Atlantische Oceaan. De omvang van de aequator is 40 000 km.
