Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

Adolf DAENS

betekenis & definitie

(August), een van de eerste leiders van de christelijke democratie in België (Aalst 18 Dec. 1839 - 14 Juni 1907), studeerde aan het college van de Jezuïeten te Aalst, trad in hun orde, maar verliet ze na 12 jaar om seminarist te worden te Gent. Tot priester gewijd in 1873, was hij achtereenvolgens collegeleraar, onder-pastoor, weer collegeleraar om, in 1891, privaat-leraar te worden.

In Mei 1893 stichtte hij met zijn broeder Pieter Daens een Christene Volkspartij te Aalst. Het Daensisme was een volksgezinde beweging die op Rerum Novarum steunde en tegen de sterk overheersende invloed van de conservatieven optrad. Ze vond aanvankelijk steun o.m. bij de leiders van de Avenir social w.o. Renkin en Carton de Wiart en breidde zich tot andere gewesten uit.

Na een scherpe verkiezingsstrijd werden priester Daens en Woeste, de leider van de Katholieke Conservatieven, na ballotage, op 14 Oct. 1894, tot volksvertegenwoordigers van Aalst verkozen. De tegenwerking van de Katholieke Conservatieven werd, op aansporing van Woeste, die de eenheid van de partij wilde vrijwaren, echter zo groot, dat priester Daens door zijn kerkelijke overheid voor de keuze gesteld werd óf zijn politieke bedrijvigheid te staken, óf geschorst te worden.Hij weigerde en op 30 Dec. 1898 kreeg hij verbod mis te lezen. In 1902 werd hij tot volksvertegenwoordiger voor Brussel verkozen. In 1904 kwam zijn broeder, Pieter Daens, hem in de Kamer ter zijde staan, doch in 1906 werd priester Daens niet herkozen, terwijl Pieter Daens tot 1914 zou aanblijven en het werk van priester Daens tot na diens overlijden zou voortzetten. In 1919 werd tussen de Daensisten en de Vlaamse nationalisten te Aalst een bondgenootschap gesloten, dat in 1921 door de eersten werd verbroken.

Het Daensisme leefde alleen voort in het land van Aalst, waar het nog getrouwen telt.

Lit.: Pieter Daens, Priester Daens (Aalst 1909); H. J. Elias, Priester Daens en de Christene Volkspartij (Aalst 1940).

< >