Alkemade is de naam van een oud ridderlijk geslacht in Holland. Zijn stamhuis lag in het oosteinde van het dorp Warmond, niet ver van Leiden. Het bestond reeds in 1320 en is later door een ander gebouw vervangen. Het behoorde in 1795 nog aan den heer Floris van Alkemade, heer van Manegem en Oud-Alkemade.
Een ander huis Alkemade of Oud-Poelgeest, waarnaar het ridderlijk geslacht der Poelgeesten is genaamd, lag bij Oegstgeest en behoorde reeds in 800 tot de kerkelijke goederen van St. Maarten te Utrecht. De laatste mannelijke telg van dit geslacht is in 1511 overleden. Later woonde er onze beroemde landgenoot, de hoogleeraar Herman Boerhave (zie onder dezen naam), na wiens overlijden het huis het eigendom is geworden van graaf Frederik Toms, gehuwd met Maria, des Professors eenige dochter.
