is de naam van een Belgische vereniging, gesticht te Gent op 23 Febr. 1851 „ter aanmoediging van de studie en het gebruik der Nederlandse taal en ter behartiging van alles wat kan bijdragen tot de verstandelijke en zedelijke ontwikkeling der Vlaamse bevolking, ten einde op die wijze de algemene nationale volksgeest in België te versterken” (art. 1 van de statuten).
Tot haar oprichters behoorden o.a. J. de Saint-Genois, C. P. Serrure, F. Rens, J. F.
J. Heremans, Ph. Blommaert, F. A. Snellaert, P. Van Duyse.
De vereniging werd naar Jan Frans Willems genoemd. Toen Julius Vuylsteke in 1862 secretaris-penningmeester werd, nam zij snel in bloei toe. Zij groepeerde meer en meer uitsluitend de vrijzinnige Vlamingen, vooral nadat in 1875-'76 een katholieke tegenhanger, het Davidsfonds, was opgericht. Zij trad actief op in de strijd voor de wettelijke erkenning van de taalrechten van de Vlamingen. De culturele actie werd bevorderd door de oprichting van afdelingen (de oudste te Gent in i868, waar reeds in 1865 een eerste volksbibliotheek was geopend en in 1867 een eerste volksvoordracht was gehouden). Het algemeen bestuur bezorgt jaarlijks aan de leden één of meer belangrijke boeken.
Het stelde een comité tot bevordering van de Nederlandse Zang aan, dat honderden nieuwe liederen uitgaf. Het beschikt over speciale stichtingen, tot verspreiding van Vlaamse en vrijzinnige lectuur (Julius Vuylsteke-fonds), tot aanmoediging van jonge letterkundigen (Oswald-de Schamphelaere-fonds), tot aanmoediging van de studie van het Nederlands (W. Rogghé-fonds), van de zuivere uitspraak (Em. Bijls-fonds), van het Nederlandse lied (Ev. de Bouvre-fonds). Het telt thans ca 6000 leden, verspreid overeen 80-tal afdelingen.
PROF. DR H. VAN WERVEKE.
