voluit (Marcus?) Vitruvius Pollio, Romeins architect en ingenieur (iste eeuw v. Chr.), werd door Varro bekend met de Stoïsche filosofie van Poseidonios en schreef op hoge leeftijd zijn 10 boeken De architectura (ca 25-23 v.
Chr.), opgedragen aan keizer Augustus. Behalve over bouwtechnische en architectonische zaken — waarin hij sterk op de Griekse bouwkunst blijkt ingesteld — handelt dit werk over waterbouwkundige en militaire werktuigen en over zonnewijzers met de daarbij behorende cosmografie. Het bleef lang in gebruik, doch raakte in de latere Middeleeuwen vergeten tot het in 1415 in St Gallen werd teruggevonden. Sindsdien heeft het, in verschillende talen uitgegeven, veel invloed gehad als uitgangspunt voor de architectuurtheoretici van de Renaissance.Bibl.: bekende uit R. d. Fra Giocondo (Venetiis 1511) en D. Barbaro, met houtsn. v. Palladio (Venetiis 1567). Mod. pitg. d. F, F.
Krohn (Leipzig 1912) en E. Stürzenacker Über die Baukunst, neu bearb. u. hrsg. (Essen 1938), tekst met Eng. vert. d. F. Granger, 2 dln (London 1931-’34, Loeb Class. Libr.). Vert.: Ned. d.
J. H. A. Mialaret: V.’ 10 boeken over de bouwkunst (Maastricht 1914), Fr. d. C. Perrault, 3 dln (Paris 1945), Duitse d.
J. Prestel (1913), Eng. d. J. H. Morgan (Oxford 1914); tekst en Fr. vert. d. A. Choisy (1909).
Lit.: J. A. Jolles, V.’ Aesthetik (Freiburg 1906); B. Ebhardt, Die zehn Bücher der Architektur des V. und ihre Herausgeber seit 1484 (Berlin 1916); F. W. Schlikker, Die hellenistischen Vorstellungen von der Schönheit des Bauwerkes v.
V. (1940); C. J. Moe, Numeri di Vitruvio (Wittenborn 1945); A. v. Salis, Antike u. Renaissance (1947); H. Koch, Vom Nachleben des V. (1951).
