Dom (eigenl. Alfred Joseph), Benedictijn, Belgisch kerkhistoricus (Gosselies 3 Sept. 1861 - Maredsous 27 Aug. 1932), was vorser en schrijver vooral op het gebied van de middeleeuwse geschiedenis der Benedictijnenorde.
Hij legde in 1882 te Maredsous (prov. Namen) zijn kloostergeloften af en ontving, na theologische studie in deze abdij en in die te Seckau (Stiermarken), in 1886 de priesterwijding. Als leraar aan de abdijschool te Maredsous (1886-1891) werd hij medewerker aan de Revue Bénédictine, welk tijdschrift onder zijn leiding (sinds 1893) wetenschappelijk op een zeer hoog peil kwam te staan. Meer dan 170 artikelen van zijn hand verschenen hierin, terwijl hij er bovendien het belangrijke bibliografische Bulletin d’histoire monastique (bénédictine) redigeerde. Dom Berlière was een onvermoeid en scherpzinnig speurder in archieven en bibliotheken, een degelijk werker van verbazingwekkende geleerdheid, volgens de beste tradities van zijn orde. In 1890 publiceerde hij de eerste aflevering van zijn voorbeeldig, helaas onvoltooid gebleven Monasticon Beige, een provinciegewijze geschiedenis en repertorium der Belgische kloosters, uitgezonderd die der bedel- en der ridderorden.
In 1902 vertrok hij naar Rome als eerste directeur van het door hem georganiseerde Belgische Historische Instituut aldaar (19021906). Vele resultaten van zijn nasporingen in de Vaticaanse archieven en bibliotheek zagen in de volgende jaren het licht. Van 1922-1930 had hij opnieuw de hoogste wetenschappelijke leiding van het Instituut te Rome, als voorzitter van de Raad van Bestuur, gekozen uit de Commission royale d’histoire, waarvan hij in 1897 plaatsvervangend lid, in 1907 gewoon lid en in 1922 voorzitter was geworden. Sinds 1919 was hij tevens gewoon lid van de Kon. Belgische Academie. Korte tijd, van 1912-1914, is hij ook hoofdbibliothecaris geweest van de Koninklijke Bibliotheek te Brussel.DR A. G. JONGKEES
Bibl.: o.a.: Monasticon Belge I (1890-1897), II (1928-1932, onvoltooid); Les évêques auxiliaires de Cambrai et de Tournai (1905) > Les évcques auxiliaires de Liège (1919) ; Nouveau supplément à l’Histoire littéraire de la Congrégation de St-Maur (3 dln, 1908-1932, te zamen met Dom A. Du Bourg) ; L’Ordre monastique, des origines au Xlle siècle (3de druk, 1924) ; L’Ascèse bénédictine (1927); Les élections abbatiales au moyen âge (1927, Acad. roy. de Belg., Lettres, Mémoires t. XX. 3); La Familia dans les monastères bénédictins du moyen âge (1931, id. t. XXIX. 2); Coup d’oeil historique sur l’ordre bénédictin en Belgique (1930); Recherches historiques sur la ville de Gosselies (3 dln, 1922-1932) ; Documents inédits pour servir à l’histoire ecclésiastique de la Belgique I (1894) ; Inventaire des obituaires belges (1899) 5 Invent, analytique des Libri Obligationum et Solutionum des Archives Vaticanes (1904); Invent. anal, des Diversa Cameralia des Arch. Vatic. (1906); Suppliques de Clément VI (1906, Analecta Vaticano-Belgica I); Suppliques d'innocent VI (1911, id. V); Lettres de Clément VI, I (1924, id.
VI, te zamen met P. Van Isacker); Les Collectories pontificales dans les anciens diocèses de Cambrai, Thérouanne et Tournai au XlVe siècle (1929, id. X); Lettres de Clément VII (1930, id. XII, te zamen met K. Hanquet). Voorts vele publicaties in Revue Bénédictine, Mélanges d’histoire bénédictine, Bulletin de la Commission royale d’histoire, en in andere tijdschriften en bundels. Volledige bibliografie tot 1931 in: Hommage à Dom Ursmer Berlière (Bruxelles 1931).
