is de gebruikelijke aanduiding voor een cyclus van Ierse prozasagen (soms afgewisseld door poëzie), waarin de romantische overleveringen uit de bloeitijd van het rijk Ulster verwerkt zijn. Zij verhalen van de daden van de heldenschaar der Craebruad (d.i. „Rode Tak”) in het hof van Emhain Macha, waarvan koning Conchobar mac Nesa het middelpunt en zijn neef CúChulainn de roemrijkste is; onder hen zijn de hoofdfiguren zijn mededingers Conall Cernach en Loegaire Buadach, Fergus mac Roich en Celtchar mac Uthechair, de druïde Cathbad en de dichter Amargein, de vredestichter Sencha mac Ailella en de twistverwekker Bricriu met de giftige tong.
Het hoogtepunt van de cyclus is het conflict met koningin Medb van Connacht en haar bondgenoten om het bezit van de wonderstier van Cooley (Táin bó Cuailnge), waarbij later een aantal vóórgeschiedenissen is gemaakt.Ofschoon sommige sagen mythologische trekken vertonen, is het volstrekt niet ondenkbaar, dat de kern van de cyclus, met name het conflict tussen Ulster en Connacht, de herinnering aan historische gebeurtenissen bewaart. In latere tijd dateerden de Ierse kloostergeleerden dat heroïsche tijdperk van Ulster omstreeks het begin van onze jaartelling. In ieder geval moet de sagenvorming begonnen zijn vóór 329, het traditionele jaar van de verwoesting van Emhain Macha. De oudste overgeleverde handschriften zijn uit de 12de eeuw, maar uit vele Oudierse taalvormen blijkt het bestaan van oudere schriftelijke bronnen, die soms ook uitdrukkelijk geciteerd worden (z Iers-Gaelische taal en letterkunde).
