nervus trigeminus (z neuralgie) is de naam van de zenuwstammen, die het vijfde paar hersenzenuwen vormen. Zij bestaat uit een grote sensibele wortel en een kleinere motorische wortel, die samen aan de zijkant van de brug van Varol uit het centrale stelsel treden.
De sensibele wortel vormt het halfmaanvormige ganglion (ganglion semilunare Gasseri) en splitst zich dan in drie takken (daaraan ontleent zij haar naam), nl. de nervus ophthalmicus, de nervus maxillaris en de nervus mandibularis, die de schedelholte verlaten.De eerstgenoemde tak is de gevoelszenuw voor de huid van het voorhoofd tot de kruin, de neusrug en een deel van het neusslijmvlies, de oogbol, de oogspieren en de oogleden. De tweede tak breidt zich vnl. uit in het deel van het gelaat tussen ooglidspleet en mond, de tanden van de bovenkaak, het verhemelte, de neus- en de kaakholte; de nervus mandibularis geleidt de sensibele prikkels van de tong, de tanden van de onderkaak, de wangen, het uitwendig oor en de slaapstreek. Tevens voert deze met zich mee de motorische wortel, waarin vezels voor de kauwspieren e.a. verlopen. Iedere tak verzorgt bovendien een deel van de hersenvliezen en de binnenwand van de schedelholte.
