Franciscaan (Celano in de Abruzzen ca 1200 - Tagliacozzo bij Celano ca 1260), werd in 1214 of 1215 volgeling van Franciscus van Assisi en liet over hem twee levensbeschrijvingen na: de eerste dateert van 1228, dus twee jaar na Franciscus’ dood, geschreven op bevel van paus Gregorius IX; de tweede, met medewerking van een ordegenoot, volgde in 1245-1247 op verlangen van de Generaal der Franciscaner orde. Daarna gaf hij 1250-’53 nog een tractaat over Franciscus’ mirakelen.
Verder wordt hem nog een werkje over de legenden omtrent de H. Clara toegeschreven. Of de sequentia Dies lrae hem tot auteur heeft, wordt in twijfel getrokken. Zijn levensbeschrijvingen van Franciscus vonden veel critiek o.a. van P. Sabatier, maar als het werk van een tijdgenoot en volgeling van Franciscus blijven zij toch een voorname bron en van hoge waarde.Bibl.: uitg. in de Analecta Franciscana X, fase. 1-3: Vita I, Vita II, Tractatus de miraculis (Quaracchi 1926-28, met Praefatio bevattende de Prolegomena, 1940); zie verder bibl. bij Franciscus v. Assisi.
Lit.: V. Facchinetti, Tommaso da C. (Quaracchi 1918); P. Hoonhout, Het Latijn v. Th. v. C., de biograaf v. Sint Franciscus, diss. Amsterdam (1947).
