(wijsgerig) is een toestand van geestelijke onbeslistheid, hierin bestaande, dat wij niet weten welk antwoord op een vraag moet worden gegeven, in welke zin wij ons moeten uitspreken, vóór of tegen, zó of anders, bevestigend of ontkennend. De twijfel is negatief als de onbeslistheid hierop berust, dat wij niets vóór en niets tegen vinden, als wij geen reden hebben om ons óf bevestigend óf ontkennend uit te spreken.
Hij is positief als de onbeslistheid berust op de gelijkwaardigheid der redenen voor beide zijden; er kan iets vóór en iets tegen zijn.Verder wordt onderscheid gemaakt tussen methodische en sceptische twijfel. De methodische twijfel kan nooit totaal zijn. Ook Descartes, die gewild alles op zij zette waaraan hij op een of andere wijze meende te moeten twijfelen, ging uit van het onloochenbare bewustzijnsfeit: Je pense, donc je suis. De logisch-methodische twijfel is een gewilde (kunstmatige) twijfel, met het doel om de oplossing van het vraagstuk aan een onbevooroordeelde herziening te onderwerpen, waarbij alles wat vóór en wat tegen een bepaalde oplossing gold, opzettelijk terzijde wordt gesteld. Toch kunnen hierbij gegevens ter oplossing niet ontbreken en over deze gegevens kan en mag de twijfel zich niet uitstrekken, daar anders iedere positieve oplossing onmogelijk wordt.
De sceptische twijfel is totaal: men blijft ook bij het onderzoek der zekerheidsfeiten vasthouden aan de redenen die het wantrouwen in de betrouwbaarheid van het verstand motiveren. Deze twijfel is niet negatief (het gewild op zij zetten van iedere mening over de subjectieve of objectieve gegrondheid van onze zekerheidsoordelen), maar positief, en maakt iedere onbevooroordeelde oplossing van het vraagstuk a priori onmogelijk; hij bevat daardoor een innerlijke tegenspraak.
