is het centrale phenomeen van de parergische of physische groep der mediumieke verschijnselen (z parapsychologie). Het wordt gewoonlijk beschreven als „beweging van voorwerpen zonder aanraking”, ofschoon dit strikt genomen niet juist is.
Bij verschillende mediums heeft men de beweging van voorwerpen geconstateerd op een afstand van in de regel niet groter dan een tot drie meter. In de laatste tijd spreekt men liever van psychokinese.Het medium bevindt zich in trance en vertoont op het ogenblik, dat het verschijnsel plaats vindt, gewoonlijk hevige convulsies., De telekinese vindt het gemakkelijkst in het donker plaats; de laatste tijd echter is zij herhaaldelijk geconstateerd bij zeer voldoende, liefst rode belichting. Daar de omstandigheid, dat het licht de telekinese belemmert of althans bemoeilijkt, natuurlijk zeer bevorderlijk is voor het plegen van bedrog, speelt vooral in deze gevallen de controle van het medium een overwegende rol. De beste methode is die met behulp van infra-rode stralen, zoals deze het eerst in 1930 door Osty in zijn laboratorium te Parijs is ingevoerd. Hierbij wordt het te bewegen voorwerp van alle zijden omhuld door bundels infra-rode stralen; wanneer het medium tracht te bedriegen en zijn handen uitsteekt, om het op normale wijze in beweging te brengen, onderbreekt het de stralenbundel, waardoor een ingenieuze installatie in werking wordt gebracht, die de gehele situatie fotografeert. Deze inrichting leidde tot een merkwaardige ontdekking, die enig licht bracht in het wezen der telekinese. Het bleek, hoe uit het lichaam van het medium zich een eigenaardige substantie ontwikkelde, die zich in de richting van het proefobject voortbewoog en in staat was dit in beweging te brengen. Deze materie van tot nog toe onbekende aard, door Osty substance X genoemd, is vermoedelijk identiek met het door andere onderzoekers beschreven teleplasma of ektoblasma. Zij heeft het vermogen, infra-rode stralen gedeeltelijk te absorberen, wordt onder sommige omstandigheden ook zichtbaar en is vooral daarom merkwaardig, omdat zij de neiging bezit, organische vormen aan te nemen, en onder de invloed staat van de (onderbewuste) wil van het medium.
Lit.: z parapsychologie.
