een in 1929 uit delen van Turkestan en Boekhare gevormde Socialistische Sovjet-republiek, in het Z. van het Aziatische gebied van Sovjet-Rusland. De republiek wordt grotendeels ingenomen door het Hoogland van Pamir, grenst in het Z. aan Afghanistan en Kasjmir, in het O. aan Chinees Oost-Toerkestan, is 142 600 km2 groot en telt (1939) 1 485 000 inw., waarvan 75 pet Tadsjik (meestal Soennietische Islamieten).
In deze republiek ligt de hoogste top van de Sovjet-Unie, nl. de Stalin-piek (7495 m). Zelfs de laagste dalen van de Pamir liggen boven 3500 m. Reusachtige gletsjers voeden vele snelle stromen, waaronder de bronrivieren van de Amoe-Darja. Landbouw wordt uitgeoefend in de dalen met behulp van irrigatie en levert graan, katoen, rijst en fruit. Tegen de berghellingen liggen goede weidegronden, waar vee wordt gehouden. De vijfjarenplannen hebben een belangrijke zware industrie doen ontstaan, die o.a. gebruik maakt van de delfstoffen, welke in de republiek worden gevonden (bruinkool, lood, zink, olie en uranium) en van hydro-electrische energie. De hoofdstad is de moderne stad Stalinabad (ca 100 000 inw.), een industrieel en cultureel middelpunt.
