Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-06-2022

Sór marianna alcoforado

betekenis & definitie

(1640-1723), Portugese non, die een ongemene bekendheid heeft verworven door vijf liefdesbrieven, bekend onder de naam Lettres portugaises, door haar gericht aan Noël-Bouton de Chamilly, Comte de Saint-Léger (1636-1715). Deze kwam als officier in de jaren 1663-1664 in Portugal, nam deel aan het beleg van Valencia de Alcântara en aan de slag bij Castel-Rodrigo (1664).

Door een strijdmakker Baltasar Vaz Alcoforado, was hij met diens zuster Marianna, een non uit het klooster van A Conceiçâo te Beja, in kennis gekomen, toen zijn regiment in dat plaatsje was ingekwartierd. De liefdesverhouding, die tussen hen ontstond, was van korte duur, daar hij in 1668 (Vrede van Aken) alweer in Frankrijk terug was. Een klein jaar na hun scheiding schreef Marianna haar ontrouwen minnaar de befaamd geworden hartstochtelijke en gevoelige liefdesbrieven, vol heimwee, smart, zelfverwijt, troosteloosheid en tenslotte berusting. In 1669 liet de officier, zonder zijn naam te vermelden maar wel de voornaam van de non, de brieven (in het Frans) door tussenkomst van zijn vriend Girardin de Guilleragues, bij Barbin te Parijs drukken. Sedert 1690 vermelden echter de edities ook zijn volledige naam met die van Guilleragues als zgn. vertaler. In de gemaniëreerde, precieuze atmosfeer van het Frankrijk van die dagen vielen de eerlijke, pretentieloze brieven van de non ongemeen in de smaak van het publiek; zij werden vertaald en nagevolgd. In 1810 bracht Boissonnade in het „Journal de l’Empire” de volledige naam van de non aan de dag en in 1880 vond men talrijke biografische gegevens omtrent haar. Weliswaar bestaat nog heden bij velen twijfel omtrent de authenticiteit van de brieven en zijn sommigen van mening, dat zij oorspronkelijk niet in het Portugees, maar in het Frans zijn geschreven (waarschijnlijk omdat zij het eerst in deze taal werden gepubliceerd), doch op grond der onderzoekingen van Luciano Cordeiro (wiens boek Soror Mariana, in 1888 verscheen), mag worden aangenomen, dat zij inderdaad authentiek en in het Portugees zijn geschreven, in ieder geval wat een vijftal betreft. Green deed in 1926, niet zonder succes, een poging om te bewijzen, dat Guilleragues zelf de schrijver van de brieven was. Er bestaan vertalingen in het Nederlands, Frans, Engels, Duits, Italiaans, Spaans en Zweeds.

< >