Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-10-2024

SIPHONOPHOREN

betekenis & definitie

zijn vormen uit het dierenrijk, die tot de Holtedieren behoren. Men kan ze beschouwen als kwallen, die samenleven in grote drijvende en zwemmende kolonies in zee, waarvan elk der leden een bepaalde taak heeft.

Men rekent ze tot de groep der Hydrozoa.Aan een lange middenstam, die hol is en van krachtige spieren voorzien, vindt men bovenaan meestal een kwal, die als drijver dienst doet en niet meer is dan een grote luchtblaas, bestaande uit een gasklier en een gasreservoir. Men noemt deze de pneumatophoor. Daaronder bevinden zich een aantal kransen van kwallen met een krachtig spierstelsel, die voor de voortbeweging van het geheel zorg dragen, de zwemklokken. Evenmin als de pneumatophoor hebben zij een mond, het voedsel wordt hun door de holle stam toegevoerd, nadat het door de volgende kwallen gevangen is. Deze bestaan uit groepen kwallen, telkens bij elkaar een eetpoliep, een tastpoliep en een geslachtspoliep en het gehele groepje meestal beschermd door een dekpoliep. Dit zijn dus omgevormde kwallen, die zich op één speciale functie toeleggen.

Tot deze groep van dieren, die dus alle in het plankton voorkomen, behoort het bekende Portugese oorlogsschip Velella, dat men zo veelvuldig op reizen op de Oceaan kan tegenkomen, met een zeer verkorte hoofdstam, die schijfvormig is geworden. Op de luchtblaas staat een platte kam, die als zeil dienst doet, waaraan de dieren hun naam ontlenen.

Deze naam wordt ook wel gegeven aan Physalia, bij welke alle poliepen aan een grote boven het zeeoppervlak uitstekende blaas hangen. Bij Porpita is slechts een (ook met luchtkamers voorziene) schijf tot bevestiging der poliepen aanwezig.

< >