Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-10-2024

SETTIGNANO, desiderio da

betekenis & definitie

eigenl. Desiderio di Bartolomeo di Francesco, gezegd Ferro, Italiaans beeldhouwer (Settignano bij Florence 1428 - Florence 16 Jan. 1464), heeft in zijn werk de dynamiek van zijn voorbeeld Donatello in lieflijkheid omgezet en zich een geheel eigen stijl geschapen. Jong werkte hij mee aan de Pazzi-kapel (S.

Croce) te Florence, waaraan hij een fries van engelenkopjes, in de trant van dat van Donatello in de sacristie van S. Lorenzo aanbracht. Zijn werk is echter levendiger en gevarieerder dan dat der oudere meesters. Zijn hoofdwerk is het graf van kanselier Marsuppini in S. Croce (ca 1455), waaraan vooral de prachtige decoratie opvalt, en waarbij hij zich spiegelde aan Bern. Rossellino’s graf van Leonardo Bruni.Bekende Madonnareliëfs van Desiderio vindt men o.a. te Turijn en Londen (Victoria and Albert Museum). Voor S. Lorenzo te Florence maakte hij een tabernakel, waarvan vooral het Christuskind vermaardheid bezit. Hij is verder bekend door zijn kinderbustes, de jeugdige Jezus of Johannes voorstellend, waarvoor denkelijk Florentijnse kinderen tot model hebben gediend. Tal van bustes en plaquetten worden hem toegeschreven doch ook dikwijls op naam van A. Rossellino gezet.

Bijzonder bekoorlijk zijn Desiderio’s jongemeisjes-bustes (één in Museum, Berlijn). Bij vele van zijn werken is het of hij de laatste, uiterst dunne bedekkende laag niet heeft weggenomen, waardoor zij iets gevoileerds krijgen. Desiderio ontleende voor zijn versieringen aan de antieke kunst, maar gaf aan de gebruikte motieven een zeer eigen karakter. Door hem werd de Renaissance-ornamentiek dan ook tot volle rijpheid gebracht.

Lit.: P. Schubring, Ital. Plastik des Quattrocento (Berlin 1919); L. Planiscig, D. da S. (Wien 1942).

< >