(Scorpionidea) vormen een vooral in de tropen en subtropen thuis behorende groep van spinachtige dieren, die zich van de echte spinnen onderscheidt door het lange, gelede achterlijf, waaraan een breder abdomen van een smaller postabdomen te onderscheiden is en het laatste lid een gifstekel draagt, en aan de grote pedipalpen, die eindigen in een sterke schaar. De cheliceren zijn eveneens schaarvormig, maar zeer klein.
Evenals bij de spinnen zijn er vier paar looppoten. De ademhaling geschiedt door vier paar boeklongen, die door vier paar stigmata aan de onderzijde van het abdomen met de buitenlucht in verbinding staan.De schorpioenen zijn levendbarend; de jongen, die dadelijk op de volwassen dieren lijken, blijven soms nog enige tijd op de rug van het moederdier. Het verhaal, dat de schorpioen, in het nauw gedreven, zichzelf met de stekel zou doden, behoort tot het rijk der fabelen.
Alle schorpioenen zijn roofdieren, die hun prooi met de scharen vangen en vervolgens met de gifstekel doden. De tropische soorten kunnen een lengte van 15 cm bereiken. De schorpioenen leven op hete, droge plaatsen en zijn vooral ’s nachts actief. Het totaal aantal beschreven soorten bedraagt ca 300.
Vooral van de tropische schorpioenen in het bijzonder die uit Afrika en Amerika is de steek zeer pijnlijk; bij kinderen kan zij ook gevaar opleveren. Er ontstaat een sterke rode zwelling met wit centrum en ontsteking van de lymphewegen, spierkrampen, koorts, zweten, sterke afscheiding van de slijmvliezen (oog, neus, luchtwegen), braken, diarrhee en stuipen, terwijl een enkele maal zelfs de dood volgt. De behandeling bestaat in afbinden van het getroffen lid, incisie en uitwassen van de wond met bijv. kaliumpermanganaat. Tegen de pijn helpt indruppelen van sterke ammonia. Gewoonlijk zijn de verschijnselen na 3-8 uur weer verdwenen. Van het gif is een antitoxine bereid dat in ernstige gevallen kan worden ingespoten.
DR G. BARENDRECHT
PROF. DR W. KOUWENAAR
