Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-10-2024

SAKSEN-WEIMAR-EISENACH

betekenis & definitie

voormalige staat van het Duitse Rijk, werd begrensd door de Pruisische provincie Saksen, het koninkrijk Saksen, Saksen-Altenburg, het gebied der beide takken van Reuss, de beide Schwarzburgstaten, Saksen-Meiningen, Saksen-Gotha, Beieren en de Pruisische provincie Hessen-Nassau en telde op een oppervlakte van 3610,96 km2 (1910) 417.554 inw.

Het land bezat tot 1918 een constitutioneel-monarchale regeringsvorm, reeds ingesteld op 5 Mei 1816 (de eerste in Duitsland), doch later herzien.

Sedert 1373 was Weimar in het bezit van het Saksische huis Wettin en wel sinds 1485 van de Ernestijnse tak. In 1547 verloor deze tak de keurvorstelijke waardigheid. In 1640 verwierf hij, behalve een aantal andere Thüringse gebieden, ook Eisenach. Onder groothertog Karel Augustus (1758-1828) was Weimar middelpunt van het Duitse geestesleven en bloeide ook de universiteit van Jena. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Karel Frederik (1828-1853), die in dezelfde geest regeerde. Toch ontstonden in 1848 volksbewegingen, waarop de groothertog de leider der oppositie, von Wydenbrugk, tot minister benoemde.

In 1849 kwam een nieuwe Landdag bijeen, die spoedig het gehele bestuur in vrijzinnige geest wijzigde. Karel Frederik werd opgevolgd door Karel Alexander (geb. 24 Juli 1818; regeerde van 1853-1901), in 1842 gehuwd met prinses Sophia der Nederlanden, zuster van koning Willem III. Weimar schaarde zich aan de zijde van Pruisen, werd in 1866 lid van de Noordduitse Bond en sloot een militaire conventie met Pruisen. Karel Alexander werd in 1901 opgevolgd door zijn kleinzoon Wilhelm Ernst, die op 9 Nov. 1918 afstand deed van de regering. Het land werd een republiek, die zich in 1920 aansloot bij de nieuwe republiek Thüringen.

< >