Oostduitse stad in het Land Mecklenburg, op de linkeroever van de Warnow, op 12 km van de Oostzee, telt, met Warnemünde (1946) 114.870 inw. (1939: 121.000), vnl. Evang.
De stad was vroeger omringd door vestingwerken, is architectonisch van belang als centrum der Noordduitse baksteengothiek. Het is uit 3 oude kernen ontstaan, nl. uit een door de Warnow omsloten eiland met de Petri- en de Nicolaikerk, een nieuwer deel om de Neumarkt, en westelijk daarvan de Neustadt met Hopfenmarkt en Jakobikerk. Van de stadsbeveiliging zijn nog vier poorten over; de belangrijkste is de Kröpeliner Tor.Van de talrijke kerken is de Mariakerk de voornaamste, een baksteenbouw, waarvan de gevels afwisselende lagen van geel- en groengeglazuurde steen doen zien. In 1398 is door een instorting veel vernield. Het dwarsschip dateert uit de 14de en 15de eeuw. De middenbeuk is met ster-, de zijbeuken met netgewelven afgedekt. De Nikolaikerk werd in 1312 gewijd, een hallenkerk geheel in baksteen, evenals de Jakobikerk, die uit de 15de eeuw dateert. De Kreuzkerk is een driebeukige hallenkerk uit de 14de eeuw.
Het Raadhuis werd begonnen in de 15de eeuw en vertoont analogieën met dat van Lübeck. Vele Laatgothische huizen zijn nog bewaard, evenals het voormalig Cisterciënserklooster Heilig Kreuz (met fraaie kruisgang). In Wereldoorlog II werden (1943) een aantal historische bouwwerken door bombardementen verwoest.
Zij was eertijds een der voornaamste Hanzesteden, en sedert 1419 zetel van een door de hertogen van Mecklenburg gestichte universiteit, die van 1437-1443 naar Greifswald en van 1760-1789 naar Bützow werd verplaatst, doch in 1789 te Rostock werd hersteld. Zij bezit o.m. een proefstation voor de landbouw. Achteruitgegaan door het verval van de Hanze en vooral ook door opheffing van de Zwedentol te Warnemünde (1803) is de stad thans een kruispunt van spoorwegen en telt vele industrieën (scheepswerven, chemische producten en machines). De voornaamste handelsproducten zijn: graan, suiker, wol, vlas, natuursteen en vis. In de nabijheid liggen de „Barnstorfer Anlagen”, ten N. de haven van Rostock, Warnemünde, een zeebad en veerhaven naar Gjedser in Denemarken.
Geschiedenis
Rostock is ontstaan uit een nederzetting bij een Wenden-burcht, die in 1160 door de Denen verwoest werd en tien jaar later door Pribislaw, vorst der Abodriten, werd hersteld. In 1218 ontving het stadsrecht (van Lübeck). Sedert 1323 behoorde Rostock tot Mecklenburg en wel sedert 1352 tot Mecklenburg-Schwerin. Het was lid van de Hanze en er kwam een universiteit (1419), de eerste van Noord-Duitsland. In de 18de eeuw was het residentie der Mecklenburgse hertogen, waarmee het echter voortdurend overhoop lag. In 1788 werd een verdrag gesloten, waarbij het nogal wat voorrechten behield: o.a. een afgevaardigde in het dagelijks bestuur van de Landdag.
