wetenschap die automatische regelingen en Servomechanismen onderzoekt en beschrijft. De regeltechniek bestudeert o.m. het gedrag van een regelkring bij verschillende ingangssignalen 1 en stoorsignalen 2.
De regelkring omvat o.m. een toestel of proces 3, een meetorgaan 4, een regelorgaan 5, een corrigerend orgaan 6, en heeft een uitgangssignaal 7.Bij een automatische regeling van de temperatuur van water met een electrisch verwarmingselement is bijv.
1 de gewenste (ingestelde) temperatuur;
2 een storing in de waterstroom (plotseling tapt men meer water af);
3 de waterbak met verwarmingselement;
4 de temperatuurmeter;
5 de temperatuurregelaar, die reageert op het verschil tussen de in 4 gemeten temperatuur en de met 1 ingestelde temperatuur;
6 de electrische schakelaars, die meer of minder verwarmingselementen inschakelen;
7 de werkelijke temperatuur. Er zijn automatische regelaars voor temperatuur, druk, stroom, niveau, pH, toerental, electrische spanning enz.
Bij een servomechanisme, dat het roer van een schip instelt, is
1 de gewenste stand van het roer, door de stuurman ingesteld;
2 de golfslag, die het roer verstelt (stoort)
3 de hydraulische motor, die het roer verstelt;
4 de meter, die de stand van het roer meet;
5 de regelaar, die reageert op het verschil tussen de werkelijke roerstand, gemeten met 4 en de gewenste roerstand, ingesteld met 1;
6 de klep, die de olietoevoer voor de hydraulische roermotor instelt.
Er zijn servomechanismen voor de besturing van schepen, vliegtuigen, voor het richten van geschut enz.
In de regeltechniek gebruikt men voor meting transmissie, versterking e.d. mechanische, pneumatische, hydraulische en electrische elementen.
In 1948 werd het werk van Norbert Wiener gepubliceerd dat de titel draagt: Cybernetics, or Control and Communication in the Animal and the Machine. Cybernetics, of zoals men hier wel zegt: Cybernetica (van Gr. χυβερνήτησ = stuurman) betekent dus letterlijk „stuurmanskunst” en het genoemde boek wijst op de automatische regelingen die zowel in levende wezens, als in de techniek plaats vinden en werkt de wiskunde uit die voor beide gebieden van toepassing is. In Wiener’s gedachtengang is regeltechniek dus het technische onderdeel van Cybernetica.
Lit.: R. H. Macmillan, An Introduction to the Theory of Control in Mechanical Engineering (Cambridge Un. Pr., 1951); D. P. Eckman, Principles of Industrial Process Control (Wiley 1945); G.
S. Brown and D. P. Campbell, Principles of Servomechanisms (Wiley 1948).
