Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

Radola GAJDA

betekenis & definitie

Tsjechoslowaaks generaal en fascistenleider (Kotor, Dalmatië, 14 Febr. 1892), oorspronkelijk hetende Rudolf Geidl, organiseerde tijdens Wereldoorlog I in Rusland Tsjechoslowaakse deserteurs en gevangenen van het Oostenrijks-Hongaarse leger voor de strijd tegen de Centralen. Toen na de Russische Revolutie het Oostfront dreigde te bezwijken en de Tsjechoslowaken gevaar liepen, in handen van de Centralen te vallen, leidde hij de aftocht van deze mannen dwars door Siberië, ten einde op andere fronten de geallieerde zaak te dienen.

In Siberië raakte hij echter verwikkeld in de burgeroorlog, die toen ook in Aziatisch Rusland woedde, en schaarde hij zich aan de zijde van de contrarevolutionnaire admiraal Koltsjak, voor wie zijn goed gewapende mannen een welkome versterking vormden. Later trok hij echter zijn handen van Koltsjak af en zorgde hij er voor, dat deze in de macht van de bolsjewiki geraakte, die hem liquideerden.Na Wereldoorlog I speelde hij in de nieuwe Tsjechoslowaakse republiek aanvankelijk een voorname rol als militair (generaal, chef van de staf). Hij bleek echter allerlei vreemde buitenlandse relaties te hebben, werd ontslagen en gedegradeerd en wreekte zich door als leider van de belangrijkste Tsjechoslowaakse fascistische beweging, Narodni obec fasisiicka (Fascistische volksgemeenschap) op te treden, die echter nooit, ook niet tijdens de Duitse bezetting van Tsjechoslowakije, aan bod kwam.

j. R. EVENHUIS.

< >