(Nowgorod Weliki), Russische stad bij de uitmonding van de Wolkhof in het Ilmen-meer, op 150 km ten Z. van Leningrad, telt ca 33 000 inw. De stad bestaat uit twee gedeelten: de Sofiiskaja met het Kreml en de Torgowaja Storona, een koopliedenstad aan weerszijden van de Wolkhof.
Er zijn talrijke kerken en kloosters. De fraaiste kerk is de Sophiakathedraal in het Kreml. Verder zijn bekend het Antoniusklooster (1116), het Joerjewse klooster (1119) en het gedenkteken van het 1000-jarig bestaan (1862) van het Russische rijk. Er is enige verzorgingsindustrie gevestigd. Reeds in het begin van de Middeleeuwen was de stad een belangrijk handelscentrum tussen Oostzee en Dnjepr, die de handelsweg vormde naar de Zwarte Zee en het Oosten. Ca 900 regeerden er Zweedse grootvorsten uit het geslacht van Rurik.
In de 12de en 13de eeuw was Nowgorod een rijke en machtige hoofdstad van een uitgestrekt gebied van dezelfde naam. Er was o.m. veel handel met Visby op Gotland en met andere Hanzesteden. Na de verovering door de Moscovische grootvorst Iwan III de Grote (in 1478) was het met de bloei gedaan. Het belangrijke handelshuis, het „Duitse Huis” der Hanzeaten werd reeds spoedig gesloten. In 1570 werd de stad opnieuw uitgeplunderd door Iwan IV de Verschrikkelijke. In Wereldoorlog II werd de stad door Duitse troepen bezet en vrijwel volledig verwoest.Lit.: L. R. Goetz, Deutsch-russ. Handelsgeschichte des Mittelalters (1922).
