(Frans: garde nationale), burgerwacht tijdens de Franse Revolutie. Enige dagen voor de Bastillestorm besloten de Parijse kiesmannen tot oprichting van een volksmilitie, zowel uit vrees voor een staatsgreep van het hof alsook voor plunderingen door het gepeupel.
In 1790 werd zij voor heel Frankrijk ingevoerd. Opperbevelhebber werd De Lafayette. Om gardist te worden moest men zijn eigen uitrusting betalen. De officieren en onderofficieren werden gekozen. Tijdens de Terreur verviel de bepaling omtrent de uitrusting, waardoor de Nationale Garde een meer democratisch karakter verkreeg. Na Thermidor (9/10 Juli 1794) werd de oude toestand hersteld.
Karel X hief de Nationale Garde op in 1827, Lodewijk Philips herstelde haar na de Juli-revolutie. Tijdens de Februari-revolutie koos zij tegen de koning partij, wat een van de belangrijkste oorzaken werd van het uitroepen der Tweede Republiek. Napoleon III reorganiseerde haar in 1852 in dier voege, dat voortaan de officieren door de regering benoemd werden. Een grote rol speelde de N.G. tijdens de Commune-opstand in het voorjaar van 1871, zodat de wet van 27 Juli 1872 haar ophief.
