Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 18-10-2023

MYRTACEEËN

betekenis & definitie

plantenfamilie uit de orde der Myrtifloren met ca 2750 soorten in de warmere gewesten, vooral Amerika en Australië, altijdgroene houtgewassen met veelal door lysigene aetherische olieklieren gepuncteerde bladeren en okselstandige of tot pluimvormige inflorescenties verenigde bloemen met, als gevolg van splijting, veel, soms tot groepen verbonden, vaak gekleurde meeldraden en een vruchtbeginsel uit 2-5 of veel carpellen, elk met 1-8 zaadknoppen. Men verdeelt ze in 2 onderfamilies, de Myrtoideae, met een besvrucht, en de Leptospermoideae, met een hokverbrekende doosvrucht.

Tot de eerste behoren o.a. de geslachten: Myrtus L., met 60 soorten, waarvan de bekendste is M. communis L., de gewone myrt, de enige Myrtacee van Europa, een tot 2,5 m hoge boom of heester van het mediterrane gebied, van oudsher gebruikt voor het vervaardigen van myrtenkransen, bij het Israëlietische Paasfeest enz.; Eugenia L., met 800 soorten, waaronder E. caryophyllata Thunb. (Kruidnagel) en enige Indonesische ooftsoorten: E. aqxua Burm. (djamboe ajer), met kleine, E. javanica Lam. (djamboe samarang), met grotere tolvormige, wasachtige, rode of witte vruchten, E. malaccensis Lam. (djamboe bol), met grote, bolle, rode of bleekgele, E. Jambos L. (djamboe ajer mawar), met bleekgele, peervormige, naar abrikozen smakende vruchten en E. Jambolana Lam. (djamblang), met eivormige, violette vruchten en als geneesmiddel tegen suikerziekte dienende zaden en schors (syzygiumbast); Psidium L., met 100 soorten, waaronder P. Guajava L., de guajava van Brazilië, een tot 10 m hoge boom met ronde of peervormige, welriekende, rauw of als compote te genieten vruchten, alom in de tropen in verschillende variëteiten gekweekt, op Java vaak verwilderd en bekend als djamboe bidji, djamboe kloetoek en djamboe soesoe, waarvan het harde hout o.a. voor stelen van bijlen wordt gebruikt, terwijl wortels, bast en bladeren geacht worden een uitstekend geneesmiddel te zijn tegen chronische diarrhee, hetgeen begrijpelijk is, daar zy veel looistof bevatten; en Pimenta Lindl., met 5 soorten, o.a. P. officinalis Brg. van de Antillen, waarvan de gedroogde vruchten als piment of Jamaicapeper bekend staan.

Van de vnl. in Australië voorkomende Leptospermoideae moeten naast de geslachten Beaufortia, Callistemon, Calothamnus en Eucalyptus nog genoemd worden: Leptospermum Forst., met 25 soorten, heesters of kleine bomen met verspreide bladeren en alleenstaande 5-tallige witte bloemen, waarvan er verscheidene onder de sierplanten voorkomen en vooral L. javanicum BI. als opvallende bergplant van Indonesië vermelding verdient; Melaleuca L., 100 soorten rijk, struiken of bomen, deels met verspreide bladeren en met hoofdjes of aren 5-tallige witte, gele of paarse bloemen met 5 bundels meeldraden, waarvan er eveneens vele gekweekt worden en vooral M. Leucadendron L., die de kajoepoetieh-olie levert, bekend is; en Metrosideros Banks., met 20 soorten in of in de buurt van Australië en in het Kaapland, mede met 5-tallige bloemen, maar deze met vrije meeldraden, en met een 2- tot 3-hokkige veelzadige doosvrucht, veelal met bruikbaar hout (ijzerhout), zoals M. vera (Rumph.) Niedenzu, een hoge boom van de Molukken, en M. robusta Cunn. van Nieuw-Zeeland.

< >