Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-01-2023

LIBERIA

betekenis & definitie

Negerrepubliek aan de Peperkust van Opper-Guinea, groot 95 400 km2, met een 350 mijlen lange kustlijn, strekt zich langs de westkust van Afrika vanaf de Britse kolonie Sierra Leone in het W. tot de Franse Ivoorkust (Côte d’Ivoire) in het O. en tot maximaal 320 km naar het binnenland uit. De grenzen werden bepaald o.a. door het verdrag van 1885 met Engeland en door de overeenkomsten met Frankrijk van 1892 en 1907-1910.

In 1911 werd als gevolg van een tractaat met het Britse Rijk het Kanre-Lahoen-gebied door de republiek afgestaan in ruil voor het territoir ten Z. van de Morro gelegen, die zodoende grensrivier werd.Bodem en klimaat

De eentonige vlakke mangrovekust is uit zee moeilijk te naderen; zij is vooral in de tijd van de moessonregens (Mei-Aug.; Oct.-Nov.) met uitgestrekte moerassen bedekt en wordt door een aantal kleine rivieren doorsneden; de grootste is de St Paulrivier. Evenwijdig met de riviertjes lopen lage heuvelketens, die in een bergland (tot ca 1000 m) met vele plateau’s eindigen. Het land bezit bossen met oliepalmen, gombomen, rozenhout, mahonie, ebbenhout, verfhout en peperstruiken; verder groeien er kolanoten, ananassen en koffiebonen. Het klimaat is heet (gemiddelde jaartemperatuur 25 - 27,5 gr. C.). De regenval in de kuststrook bedraagt ca 2500 mm; verder binnenwaarts wel 4000- 4500 mm.

Bevolking

Deze telt naar schatting iets meer dan 1,5 millioen inw., behorende tot verschillende stammen; de 6 hoofdstammen zijn: Mandingo (Moehammadan), Gissi, Gola, Kpwesi, Kroe en Grebo. Overige stammen zijn de Vey, Mendi, Belle, Dey, Manoh, Geo, Bassa, Boessi, Gbandi, Krahn en Ge. Zgn. beschaafde negers, meest uit het kustgebied, zijn er ca 60 ooo; deze belijden de Christelijke godsdienst. Dan zijn er de ca 12 00020 000 Americo-Liberianen, de van de Amerikaanse ex-slaven afstammende negers en mulatten. De meesten wonen in de steden. Er zijn verder ca 400 Europeanen en Amerikanen.

Economie

Liberia is nog weinig ontwikkeld. Verbouwd worden rijst, cassave, koffie en suikerriet. Bosproducten met piassave, palmpitten en vezels als voornaamste worden uitgevoerd. De Amerikaanse „Firestone Plantations Company” heeft er grote rubberaanplantingen (ruim 400 000 ha met 25 000 arbeidskrachten), die per jaar 25 000 ton crêperubber en geconcentreerde latex produceren. Aan geologisch onderzoek is nog weinig gedaan. De bodem levert momenteel alluviaal goud en een weinig diamant. De Amerikaanse Liberia Mining Company heeft de ontginning van de ijzerertslagen bij Bomi Hills ter hand genomen, waarvan de voorraad op 25 millioen ton wordt geschat.

Uitgevoerd worden plantagerubber, goud, palmpitten en palmolie en piassave. Ingevoerd worden vooral: metalen en metaalwaren, machines en voertuigen, nonferrometalen, petroleum en derivaten, dranken, chemicaliën, textiel en voedingsmiddelen. De handel geschiedt bijna geheel met West-Europa en de V.S. De voornaamste verschepingshaven is Marshall (Junk), nabij de rubberplantages op ca 40 mijl ten O. van de hoofdstad Monrovia. Andere havens zijn Robertsport (Cape Mount), Buchanan, River Cess, Greenville (Sinoe), Sasstown, Grand Cess en Harper (Cape Palmas). De haven van Monrovia, gebouwd onder de Amerikaanse Leen- en Pachtwet, werd op 26 Juli 1948 voor het verkeer geopend. Spoor- en landwegen kent het land ternauwernood, terwijl ook de bevaarbaarheid van de rivieren zeer veel te wensen overlaat.

Bestuur.

De republiek omvat de counties of provincies Grand Bassa, Sino, Maryland, Cape Mount, een territorium (Marshall) en Montserrado. De hoofdstad Monrovia, met meer dan 20 000 inw. vormt een afzonderlijk district. Liberia bezit een grondwet naar model van die der V.S. De president wordt voor de tijd van 8 jaar, de senatoren voor 6 jaar en de volksvertegenwoordigers voor 4 jaar gekozen. De president moet naast voldoening aan bepaalde eisen tevens grondeigendom bezitten ter waarde van 2500 dollars. Kiezers moeten Negerbloed bezitten en grondeigenaar zijn. De officiële taal is het Engels.

Er is een staatscollege in Monrovia (Liberia College) met ca 200 studenten. Er zijn in het land verschillende Protestantse Amerikaans-Canadese Zendingsgenootschappen benevens een R.K. werkzaam. Een staatskerk bestaat er niet.

Engelse en Amerikaanse maten en gewichten zijn in gebruik. Sinds Nov. 1942 is het Amerikaanse geld wettig betaalmiddel, hoewel er ook Liberiaanse zilveren en koperen munten in omloop zijn. De Liberiaanse dollar is gelijk aan die van de V.S. In 1910 was de financiële toestand van het land zeer ongunstig. De V.S. verklaarden zich toen bereid om de zorg voor de regeling van de verwarde financiën, de militaire organisatie, de landbouw en de grenskwesties op zich te nemen. Sedert 1944 is in Liberia een Amerikaanse economische missie werkzaam ter advisering van de landsregering inzake de economische ontwikkeling.

Vlag, wapen en volkslied

De vlag bestaat uit elf horizontale rode en witte strepen, bovenaan de broeking bevindt zich op een blauw veld, bedekkende een diepte van 5 strepen, een vijfpuntige witte ster. Het wapen stelt een strandlandschap voor, op de zee ziet men een zeilschip, rechts de opgaande zon, links aan de oever een palmboom, op het strand een ploeg; daaronder staat in een zilveren band de spreuk: „The Love of Liberty brought us here”; in de lucht ziet men een zilveren vogel. Het volkslied (tekst van president Warner, muziek van O. Luca, 1860) vangt aan met de woorden: All hail, Liberia, hail.

Geschiedenis

De staat Liberia is zijn oorsprong verschuldigd aan een genootschap tot kolonisatie van vrijgelaten Negerslaven, in 1816 te Washington opgericht door Caldwell en Finley. In 1822 werd een kolonie gesticht bij Kaap Mesurado (verbastering van Monte-Serrado), met de hoofdstad Monrovia (naar de Amerikaanse president Monroe). In de komende jaren ontstonden nieuwe vestigingen van vrijgelaten Negers; zo in 1833 de republiek Maryland, die in 1857 met Liberia werd verenigd. Tot 1841 werd Liberia bestuurd door blanke Amerikaanse gouverneurs. In 1847 werd de republiek uitgeroepen, die in de beide volgende jaren door de Europese mogendheden werd erkend, door de V.S. echter eerst in 1862. Geleidelijk aan breidde het gebied van de staat zich uit. Een belangrijke tegenstelling bestond lange tijd tussen de leidende laag van uit Amerika afkomstige Negers en de heidense inboorlingen, welke laatsten herhaaldelijk in opstand kwamen. Over het algemeen hebben de autochthonen zich tamelijk onafhankelijk van Monrovia weten te houden.

Gedurende Wereldoorlog II was Liberia van grote strategische betekenis. In 1942 sloot het een verdrag met de V.S., krachtens hetwelk deze vliegvelden op Liberiaans gebied mochten aanleggen en het land steun zouden verlenen bij zijn verdediging. In 1944 verklaarde Liberia de oorlog aan de As-mogendheden.

Nederland - Liberia.

Liberia is bij het Nederlandse hof vertegenwoordigd door een buitengewoon gezant en gevolmachtigd minister, die zijn standplaats heeft te Parijs. Nederland heeft te Monrovia geen diplomatieke vertegenwoordiger, wel heeft het er een consulaat gevestigd. Liberia heeft een consulaat-generaal te Rotterdam en een consulaat te Amsterdam.

Lit.: H. A. Phillips, L.’s Place in Africa’s Sun (New York 946) ; G. H. Huberich, The Political and Legislative History of L. 2 vols. (New York 1947); G. Schwab, Tribes of the L. Hinterland (Harvard 1947); C. M. Wilson, L. (New York 1947); R. L. Buell, L., A Century of Survival 1847-1947 (Oxford 1948).

< >