naam van acht Nederlandse oorlogsschepen, genoemd naar Egbert Cortenaer, wiens naam wel verkeerdelijk als Kortenaer wordt geschreven. De voornaamste zijn:
(6) Pantserschip, op stapel gezet in 1893 evenals de zusterschepen Piet Hein en Evertsen, lang 86 m, breed 14 m, met diepgang 52 dm, bewapening van drie kanons van 21 cm, 2 kanons van 15 cm, 12 stukken licht geschut en 3 torpedolanceerinrichtingen, waterverplaatsing 3520 ton, maximum vaart 16 mijl, I.P.K. 4658 en bemanning van 270 koppen.
Hr Ms Kortenaer kruiste in 1905 in de Caraibische Zee ter bescherming van de Nederlandse belangen, aangezien moeilijkheden met Venezuela waren ontstaan, dat schepen van minder dan 40 ton de toegang tot zijn havens ontzegde. Dit trof rechtstreeks de aldaar bestaande Nederlandse kustvaart en was daartegen inderdaad gericht. Venezolaanse bewakingsschepen hielden Nederlandse schepen aan en zij traden zelfs op in de Nederlandse territoriale wateren. Hr Ms Kortenaer wist in 1906 door vlagvertoon Venezuela er toe te brengen het in beslag genomen schip „Labrador” terug te geven. In 1912 was de oorlogsbodem aanwezig voor Smyrna en Constantinopel ter bescherming van de Nederlandse belangen aldaar in verband met de Balkanoorlog. Nadat in 1913 het marinestation in West-Indië was opgeheven deden zich aldra weer moeilijkheden voor in Apr. 1914. Onlusten te Tampico en de steeds groeiende spanning tussen Mexico en de V.S. deden Hr Ms Kortenaer weer in de Caraïbische Zee verschijnen. De landingsdivisie van het schip werd ontscheept en beschermde het olie-emplacement La Corona gedurende een maand. Hr Ms Kortenaer nam de Nederlandse kolonies van Tampico en Vera Cruz aan boord tot de rust was hersteld.
(7) Torpedobootjager, op stapel gezet te Rotterdam met de zusterschepen Piet Hein en Evertsen, te water gelaten in 1927, lang 98 m, breed 9,5 m, met een diepgang van 30 dm, een bewapening van 4 kanons van 12 cm, 2 kanons van 7,5 cm, 5 mitrailleurs en twee drieling-torpedo-kanons, een waterverplaatsing van 1340 ton (1600 ton), een maximum-vaart van 34mijl/uur bij 31 000 APK en een bemanning van 130 koppen. Toen in 1929 een bende Venezolaanse opstandelingen een overval hadden gepleegd op Curaçao voer Hr Ms Kortenaer met een detachement mariniers aan boord derwaarts en beschermde de Nederlandse belangen totdat deze taak door Hr Ms Hertog Hendrik werd overgenomen. Begin 1930 vertrok Hr Ms Kortenaer naar Nederlands-Indië. Bij het uitbreken van Wereldoorlog II deed de torpedobootjager diensten in de Indische wateren, als onderdeel van het eskader, vnl. in het oostelijk gedeelte van de Archipel. Op 13 Apr. 1941 maakte zij het Hongaarse ss. Nuygat (4300 ton) prijs dat, met meel geladen, op 15 Apr. te Soerabaja is binnengebracht en sindsdien onder Nederlandse vlag heeft gevaren. Bij het uitbreken van de oorlog met Japan bewaakte de bodem Straat Lombok en convooieerde begin 1942 vnl. tankschepen van Palembang-Batavia. Onder opperbevel van de schout-bij-nacht Doorman trad het schip op in de Gasparstraten 14-15 Febr., waar het met de overige scheepsmacht blootgesteld was aan een urenlang luchtbombardement. Op 25-26 Febr. maakte het met de Combined Striking Force een kruistocht langs de noordkust van Madoera ter opsporing van de vijand en ten slotte nam het deel aan de zeeslag in de Javazee op 27 Febr. 1942, aanvankelijk in de voorhoede. Na de gehele dag aan de acties te hebben deelgenomen, waarbij het schip het gebruik van een ketel miste zodat de vaart tot 24' gereduceerd was, is Hr Ms Kortenaer ca 5 uur in de namiddag door Japanse torpedobootjagers getorpedeerd in de midscheeps aan stuurboord. Het schip brak in tweeën en zonk na ruim een half uur rechtstandig in de diepte. 113 opvarenden werden door de Britse torpedobootjager H. M. S. Encounter gered.
(8) Torpedobootjager, oorspronkelijk Britse H. M. S. Scorpion, herdoopt Sentinel, op stapel in 1942, gereed in 1943, lang 110 m, breed 11 m, met een diepgang van 30 dm, een bewapening van 4 kanons van 12 cm, een antiluchtbatterij van 10 lichte stukken, twee vierlingtorpedokanons, een waterverplaatsing van 1800 (2500) ton, een maximum-vaart van 34 mijl bij 40 000 A.P.K. en een bemanning van 232 koppen.
Op 1 Oct. 1945 werd het schip bij de Koninklijke Marine in dienst gesteld als Hr Ms Kortenaer. Trad in Juli 1946 in Nederlands-Indië op ter gezagshandhaving en herstel van rust en orde: in het Westervaarwater, bij Banjoewangi ter voorkoming van infiltratie op Bali. In Aug. 1950 zond de Ned. Hoge Commissaris te Djakarta Hr Ms Kortenaer naar Makassar in verband met een aanval, door guerrilla’s gedaan op een K.N.I.L.-kamp. Tot een ingrijpen kwam het echter niet. De Indonesische regering protesteerde en eiste terugtrekking van het schip uit de Indonesische wateren. Kort daarop werd aan deze eis voldaan.
KPT.-LT. T. Z. MR S. A. L’HONORÉ NABER.
