Pools romancier en polygraaf (Warschau 28 Juli 1812 - Genève 19 Mrt 1887), bracht zijn jeugd door te Wilno; zijn werk is sterk verbonden met het oude groothertogdom Litauen. Juist in de geest van Walter Scott legde Kraszewski zich toe op de geromanceerde kronieken (o.a.
Het laatste jaar van de regering van Sigismond III, 1833; De St Michielskerk te Wilno, 1833) en tevens op het literair feuilleton, onder de schuilnaam Kleofas Pasternak. Aldus begon een letterkundige loopbaan, die zowel om het grote aantal boekdelen als om het genre van het ontplooide talent sterk aan Alexander Dumas père herinnert.Bibl.: Historische romans: Zygmimtowskie Czasy (De tijd van de Sigismonds, 1846-47); Brühl (1875).' Stara Basn (Oude Legende, 1876). Romans over contemporaine sociale vraagstukken: Morituri (1I874~75). Boerenromans: Chata za wsia (De hut buiten het dorp (1854-55) en Jermola (1857). Versepen, o.a. de trilogie Anafielas (1840-’45). Geen volledige uitg., echter keuze (Wybor pism, 15 dln, Warszawa 1878-79) t. geleg. v. zijn 65ste verj. Andere, vrij representatieve keuze: Wybor pism door Lewental, 10 dln (Warszawa 1884-94). Een nieuwe keuze door Zawodzinski, die tot doel had de traditionele opvattingen te wijzigen: Kraszewski na nowo odczytany, werd bij het 3de dl onderbroken. Critische uitg. met inleidingen in de Bibl. Narodowa van de hist. romans Stara Basn, Powrot do Gniazda, Zygmuntowskie Czasy, Historia o Janaszu Korczaku i o pieknej miecznikownie, Brühl, Dziecie Starego Miasta, van de sociale zedenroman Morituri, van de boerenroman Budnik.
Lit.: Ksiazka jubileuszowa (1880); P. Chmielowski, J. I. Kr. Zarys historyczno-literacki (Kraków 1888). Talr. detailstudies, z Korbut, Literatura polska III (1931), 470-473.
