Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-01-2023

Johan Paul van LIMBURG STIRUM

betekenis & definitie

graaf, Nederlands staatsman (Zwolle 2 Febr. 1873 - ’s-Gravenhage 17 Apr. 1948), studeerde rechten te Leiden, trad in 1895 in diplomatieke dienst, was gezant te Peking, Stockholm, Oslo, Kopenhagen en werd in 1916 benoemd tot gouverneur-generaal, als opvolger van Idenburg. De ethische politiek vond in hem en in de toenmalige minister van Koloniën Pleyte een warm voorstander.

Het eerste Nationale Congres van de Sarekat Islam (17-24 Juni 1916) eiste zelfbestuur, het recht voor de Inlanders mede te kunnen spreken in bestuursaangelegenheden. Vooral na de actie van Troelstra (Nov. 1918) wekte Van Limburg Stirum op dit punt verwachtingen op die niet zo spoedig konden worden verwezenlijkt. Bij het optreden van de eerste malaise in 1921 ondervond de bevolking de gevolgen van het gevoerde financiële beleid. Zelf voerde Van Limburg Stirum een hoge staat, in tegenstelling met zijn ambtsvoorganger. Wereldoorlog I had ook geestelijke gevolgen. De golf van democratie en nationalisme, die na de wapenstilstand over de wereld ging, beroerde ook Indië. Aan de wens op eigen benen te staan, kwam de Nederlandse Regering tegemoet door als eerste stap een Volksraad op te richten. 18 Mei 1918 installeerde Van Limburg Stirum deze volksvertegenwoordiging met een grote rede. Na de plotselinge wapenstilstand (Nov. 1918) zegde Van Limburg Stirum de Volksraad een nieuwe, belangrijke wijziging van de staatsregeling toe. De hiertoe benoemde herzieningscommissie stelde grootse plannen van zelfbestuur op, die een grondige wijziging van de verhouding met het Moederland inhielden. De vooruitstrevende partijen, in deze commissie vertegenwoordigd de Radicale Concentratie, eisten de invoering van een parlementair stelsel op democratische grondslag. In 1921 droeg Van Limburg Stirum zijn waardigheid over aan mr D. Fock. Het jaar daarop werd hij gezant te Cairo, 9 Apr. 1927 te Berlijn, 16 Juli 1937 te Londen. In 1939 nam hij ontslag.

< >