Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 04-07-2022

Jodoform

betekenis & definitie

het trijoodmethaan, CHJ3, wordt in het klein bereid volgens de reactie van Lieben (1870), door aan verdunde aethylalkohol of aceton, bedeeld met soda of potas, bij 70 gr. C. jodium toe te voegen.

Een groot gedeelte van het jodium wordt daarbij in jodide omgezet en dit weer door oxydatie in jodium. De opbrengst aan jodoform is dan ca 50 pct van het gebruikte jodium. In het groot geschiedt de bereiding langs electrolytische weg, waarbij door een oplossing van kaliumjodide en soda in aethylalkohol of aceton bij 70 gr. a 75 gr. C. een electrische stroom wordt geleid. Aan de anode komt jodium vrij, terwijl door het inleiden van koolzuur het aan de kathode gevormde natriumhydroxide de te sterke alkalische reactie, waardoor het jodium ontleed zou worden, afstompt. Jodoform kristalliseert in gele, hexagonale plaatjes, die bij 120 gr.

C. smelten en boven deze temperatuur ontleden. Het heeft een eigenaardige saffraanachtige reuk. Het sublimeert gemakkelijk en is met waterdamp vluchtig. Daar het door zijn reuk zeer gemakkelijk te herkennen is, kan zijn vorming uit alkohol als een reagens op deze stof gebruikt worden. Het wordt als antisepticum in de geneeskunde gebruikt, ofschoon het tegenwoordig dikwijls door andere middelen wordt vervangen. Zelf doodt het de bacteriën niet, maar zijn werking op micro-organismen berust op een ontleding er van, die veroorzaakt wordt door de fermentatieve werking der wondafscheidingen samen met lichaamswarmte.

< >