Nederlands staatsman (Engelen, N.-Br., 21 Juni 1839 - ’s-Gravenhage 26 Jan. 1904),kreeg in 1874 toestemming de naam Van Poortvliet bij zijn oorspronkelijke naam Tak te voegen. Hij was een volle neef van P.
L. Tak; hun beider grootvader Pieter Roetert Tak was reeds heer van Poortvliet.Hij studeerde rechten te Leiden en na deze studie werd hij commies bij de Raad van State en vervolgens commies-griffier van de Tweede Kamer. Hij had verschillende malen zitting in de Tweede en in de Eerste Kamer. Van 1877-1879 maakte hij als minister van Waterstaat, Handel en Nijverheid deel uit van het ministerie-Kappeyne. Hij toonde zich toen vooruitstrevend-liberaal, ijverend voor volksonderwijs en uitbreiding van het kiesrecht. Veel deed hij in deze kwaliteit voor verbetering der verkeerswegen in Nederland, maar zijn radicale „Kanalenwet” werd verworpen, wat mede aanleiding was tot het aftreden van het kabinet. Van 1891-1894 was hij minister van Binnenlandse Zaken in het kabinet-Van Tienhoven-Tak. Het door hem ingediende ontwerp-kieswet, dat kiesrecht gaf aan vrijwel alle mannen boven 23 jaar, die lezen en schrijven konden en in het onderhoud van hun gezin konden voorzien, werd hevig bestreden door conservatieven en oud-liberalen en moest na aanneming van een motie-De Meyier worden ingetrokken.
Daarop volgde op Tak’s aandringen een Kamerontbinding, wat tot een felle strijd leidde tussen de Takkianen en de medestanders van S. van Houten. De verkiezingen brachten een geweldige nederlaag voor de eersten en het ministerie trad af, om vervangen te worden door een oud-liberaal kabinet-Roëll-v. Houten. Als een gebroken man keerde Tak in de Kamer terug. Ook daarna bleef hij echter zijn beginselen van sociale rechtvaardigheid verdedigen.
Lit.: J. T. Cremer, T. v. P., in: Levensber. Letterk. 1903/1904.
