(Aconcius of Concio), (Giacomo), geboortig uit Trente (tussen 1492 en 1520 - 1566?), was een humanistisch jurist, later theoloog en werkzaam te Milaan, Bazel, Zürich en Straatsburg, vanwaar hij in 1559 naar Engeland ging; hier verwierf hij een jaargeld van Koningin Elizabeth en hield zich o.m. bezig met de herwinning van overstroomd land. Zijn beroemdste werk is getiteld: Stratagemata Satanae (Bazel 1565) op grond waarvan hij een pionier voor de Verlichting mag worden genoemd.
Hij wierp het waarheidsvraagstuk op en trachtte, tegenover confessionele kwesties als praedestinatie en avondmaal, de fundamentele elementen van het Christelijk geloof bloot te leggen om zodoende tot innerlijke vrijheid en tot meerdere levensheiliging te komen. Zo ook reeds in zijn oudere werk De methodo analytico van 1558, waarmede hij als een voorloper van Descartes wordt beschouwd. Het was zijn mening, dat de confessionele dwang, gesteund door de wereldlijke macht, in geloofszaken de krijgslist van den satan is, waardoor de kerken verdeeld blijven. Naar I Cor. 14 was hij een voorstander van de aan alle Christenen vrijstaande profetie. Te onzent was Wtenbogaert reeds van zijn studietijd te Genève af, gunstig ten opzichte van Acontius gestemd; Trigland, Voetius, Rivet e.a. daarentegen van Contra-Remonstrantse zijde bestreden hem krachtig. Verschillende werken van hem zijn verloren, zoals Summa christianae religionis; Ars mmiendorum oppidorum.PROF. DR J. N. BAKHUIZEN VAN DEN BRINK
Lit.: W. Kohier, Geistesahnen des J. A. in: Festgabe für Karl Müller (Tübingen 1922) 198-208; W. Kohier, Satanae Stratagematum libriocto (München 1927); A. Eekhof in Ned. Archief v. Kerkgeschiedenis, XXI, 1928, 57-67; Tiraboschi, Storia della letteratura italiana (1805-1813); Encicl. Italiana.
