(Lat.: incantatio van cantare, belezen, betoveren) is een aanduiding voor toverspreuk, toverij. De incantatie is bij vrijwel alle volken bekend.
Voor de Oudheid bezitten wij getuigenissen uit Egypte, Babylonië-Assyrië, Palestina, Griekenland en Rome. Gedurende de Middeleeuwen regende het verbodsbepalingen. Zelfs defelle strijd van de Verlichting tegen dit e.a. bijgeloof (Balthasar Bekker) heeft de belezing niet volkomen kunnen uitroeien.
Incantatie is een der voornaamste vormen van magie. Ze kan met goede en kwade bedoelingen worden aangewend. Onbewuste resten van het laatste herkent men in onze vervloekingen: „krijg de ....”. Gewoonlijk staat de incantatie echter in dienst van de volksgeneeskunde; ze is dan apotropaeïsch, d.w.z. ze tracht de aangetoverde ziekte te bestrijden door de demon te bannen. De toepassing gaat dan veelal gepaard met zegenspreuken en heilzame kruiden. In een liefst door maat en rijm gebonden vorm bezweert men de demon; in bepaalde gevallen bedient men zich wel van mysterieuze formules, zoals de Sator-Arepo-spreuk (z ook Abracadabra) of wel van een kort exemplarisch verhaal.
In de Middeleeuwen bezigde men gaarne bepaalde bijbelteksten. Zie verder, ook voor literatuur, bij heksen en magie.
DR j. j. MAK.
