Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 04-07-2022

Illyrië

betekenis & definitie

was een koninkrijk, dat tot 1918 deel uitmaakte van de Oostenrijks-Hongaarse monarchie, gelegen aan de Adriatische Zee. Het was verdeeld in twee bestuursafdelingen, die vijf kroonlanden omvatten, nl. de hertogdommen Karinthië en Krain en het Kustland.

De naam is eerder een ethnologische dan een geografische term en is ontleend aan de Illyriërs.GESCHIEDENIS

In 229 v- Chr. werd de Illyrische zeerovers-koningin Teuta door de Romeinen, geholpen door de Illyrische stadhouder van Corcyra, Demetrios van Pharos, overwonnen en in 168 werd Zuid-Illyriö een Romeinse provincie nadat in 170 hun leger onder Appius Claudius door Perseus een gevoelige nederlaag was toegebracht. Onder Augustus van 35-33 overwonnen de Romeinen Illyrië geheel. In het vervolg rekende men tot de provincie Illyricum niet alleen Illyrië zelf, maar ook het binnenland Dalmatië, de Donaulanden Pannonië en Noricum, ja zelfs Raetië in de Alpen. In Diocletianus’ tijd waren er twee Illyrië’s: het eigenlijke Illyrië, dat een diocees werd en tot de prefectuur Italië gerekend werd, en een prefectuur Illyrië, waartoe het gehele Balkan-schiereiland behalve Thracië kwam. Als gevolg van deze onderscheiding kwam het eerste, eigenlijke Illyrië in 392 aan het Westromeinse rijk en in 476 aan het Rijk van Odoaker, nadat het hof van Constantinopel in 395 Alarik als heerser over Illyrië had moeten erkennen, later aan het Rijk der Oost-Goten. De naam Illyrië kwam weer op in 1809, toen Napoleon I de gebieden, die Oostenrijk aan hem had moeten afstaan bij de Vrede van Schönbrunn, Illyrische provinciën betitelde.

Van 1816-1849 bestond een Koninkrijk Illyrië, door de regering te Wenen gevormd uit het kustland zonder Dalmatië, Fiume en Kroatië maar met een gedeelte van de Kraïn (Klagenfurt). In deze iste helft van de XlXde eeuw bestond er ook een Illyrische beweging, die ten doel had Kroaten, Slowenen en Serviërs een gemeenschappelijke taal te verschaffen, nl. het meest als schrijftaal gebruikte dialect van Ragusa. Later noemde men deze taal echter het Joego-Slavisch.

< >